Velayetin kaldırılması nedir? Velayetin değiştirilmesi ile kaldırılması arasındaki fark nedir? Dede velayetin kaldırılmasını isteyebilir mi? Babaanne velayetin kaldırılmasını isteyebilir mi? Anneanne velayetin kaldırılmasını isteyebilir mi?

Anne veya babanın ölümü üzerine çocuğun velayeti sağ kalan taraf üzerine geçer. Eğer eşler boşanmış ise velayet üzerine kalan eş vefat etmişse velayet diğer eşe geçmez, çocuğa vasi atanır. Yargılamada çocuğun menfaati gözetilerek velayet bir taraf üzerine bırakıldığı için artık yeni bir mahkeme kararı olmaksızın velayet, ölüm halinde dahi değişmeyecektir.

Bazı durumlarda, sağ kalan yeni bir evlilik yapmakta, çocuğa gerekli ilgiliyi gösterememekte, bazı olaylarda şiddet uygulamakta, çocuğun istismara uğradığı olaylar dahi yaşanmaktadır. Diğer eş vefat etmiş olduğundan, çocuğun menfaatini gözetmek vefat eden eşin akrabalarına kalmaktadır.

Çocuğun menfaatinin aşırı derede ihlal edildiği bu gibi durumlarda, babaanne, dede, teyze, amca gibi akrabaların Aile Mahkemesine başvuruda bulunarak velayetin kaldırılması davası açması mümkündür. Dava açılırken çocuğun menfaatinin neden ve nasıl zedelendiğinin somut delillerle ortaya konması gerekir.

Devlet her zaman çocuğun üstün menfaatini resen gözetmelidir. Mahkeme gerekli Sosyal inceleme raporlarının alacak (SİR) çocuğun şiddet görüp görmediği, istismara uğrayıp uğramadığı, bakım gözetim imkanlarının yeterli olup olmadığını araştıracaktır.  

Yapılacak araştırma sonucunda çocuğun menfaatinin zedelendiği anlaşılır ise mahkeme velayeti kaldırıp, çocuğa vasi atanması için sulh hukuk mahkemesine ihbarda bulunmalıdır.

1. Genel olarak

Madde 348 – Çocuğun korunmasına ilişkin diğer önlemlerden sonuç alınamaz ya da bu önlemlerin yetersiz olacağı önceden anlaşılırsa, hakim aşağıdaki hallerde velayetin kaldırılmasına karar verir:

(DEĞİŞİK BENT RGT: 07.07.2005 RG NO: 25868 KANUN NO: 5378/38) 

1. Ana ve babanın deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerden biriyle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi.

2. Ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklaması.

Velayet ana ve babanın her ikisinden kaldırılırsa çocuğa bir vasi atanır.

Kararda aksi belirtilmedikçe, velayetin kaldırılması mevcut ve doğacak bütün çocukları kapsar.

KANUN GEREKÇESİ

MADDE 348 – Yürürlükteki Kanunun 274 üncü maddesini karşılayan bu hüküm, İsviçre Medenî Kanununun 311 inci maddesinden alınmıştır.

Maddenin birinci fıkrası, velayetin bu maddede öngörülen sebeplerle kaldırılabilmesinin ana koşulunu hükme bağlamıştır. Buna göre, velayetin kaldırılabilmesi için çocuğun korunmasıyla ilgili diğer önlemlerin uygulanmış ve bundan bir sonuç alınmamış ya da bu önlemlerin daha başlangıçta yetersiz kalacağının anlaşılmış olması gerekir, önceden aldığı önlemlerden bir sonuç alamayan veya alınması söz konusu olabilecek önlemlerin hiçbirinin sonuç vermeyeceğini daha baştan anlayan hâkim, aşağıdaki sebeplerden birinin varlığı hâlinde, velayetin kaldırılmasına karar vermelidir.

Velayetin kaldırılması sebeplerinden birincisi, maddenin ilk fıkrasının (1) numaralı bendine göre, ana ve babanın velayet görevini bazı sebeplerle gereği gibi yerine getirememesidir. Görevin gereği gibi yerine getirilememesi ana ve babanın deneyimsizliği veya hastalığı ya da özürlü olması yahut başka bir yerde bulunması sebebiyle meydana gelebileceği gibi, başka bir sebeple de meydana gelebilir. Böylece, (1) numaralı bentteki bu sayım sınırlı bir sayım değildir. Sayımda yer alan sebeplerin ortak özelliği, velayet görevinin gereği gibi yerine getirilmesini engelleyen ve belli bir süreklilik arzeden sebepler olmasıdır. Bu bentte yapılan ve velayet görevinin yerine getirilmesini engelleyen sebepler sınırlayıcı olmadıkları için, bu maddede, yürürlükteki metinden farklı olarak, yer almayan “kısıtlılık” da velayet görevinin gereği gibi yerine getirilmesini engelleyen sebepler arasında değerlendirilecektir; çünkü, “kısıtlı” bir kişinin, o kişi ayırt etme gücüne sahip olsa bile, zaten kendisi sınırlı ehliyetsiz olan bir kişi olarak, velayet görevini gereği gibi yerine getiremeyeceği açıktır. Kısıdı ayırt etine gücüne sahip değilse, o zaman da tam ehliyetsizdir ve elbetteki o da -öncelikle-bu bendin kapsamına girer.



Maddenin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde belirtilen ikinci sebep ise, ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı olan yükümlülüklerini ağır bir biçimde savsaklamasıdır.

Maddenin üçüncü fıkrasına göre, velayet ana ve babanın her ikisinden de kaldırılırsa, çocuğa bir vasi atanır.

Son fıkrada ise, kaldırma kararında aksi belirtilmedikçe, velayetin kaldırılmasının mevcut ve doğacak bütün çocukları kapsayacağı hükme bağlanmıştır.

T.C YARGITAY
2.Hukuk Dairesi
Esas: 2016/ 3246
Karar: 2016 / 4786
Karar Tarihi: 10.03.2016

ÖZET: Davalı annenin çocukları ile ilgilenmediği, onlara şiddet uyguladığı, çocukların davacı anneanne yanında kaldığı ve bakımlarının onun tarafından yapıldığı, davalı annenin velayet görevini yerine getirmediği, yükümlülüklerini ağır biçimde savsakladığı gerçekleşmiştir. O halde davalı annenin çocukları üzerindeki velayet hakkının kaldırılmasına, ayrıca çocuklara vasi tayini için vesayet makamına ihbarda bulunulmasına karar verilmesi gerekirken, velayetin davacı anneanneye verilmesi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir. KAYNAK SİNERJİ MEVZUAT

T.C YARGITAY
2.Hukuk Dairesi
Esas: 2016/ 3412
Karar: 2016 / 4783
Karar Tarihi: 10.03.2016

ÖZET: Anne ve babanın, deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi; ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklamaları halinde hakim velayet hakkını kaldırabilir. Toplanan deliller yukarıda açıklanan şekilde bir durumun varlığına yeterli olmayıp, velayetin değiştirilmesine yol açar. Öyle ise kanun hükmünün uygulanmasında hata yapılması bozmayı gerektirir. Ancak bu yanlışlığın giderilmesi yeniden duruşma yapılmasını gerektirmez. O halde kararın düzeltilerek onanması gerekmiştir.

T.C YARGITAY 2.Hukuk Dairesi Esas: 2016/ 3246 Karar: 2016 / 4786 Karar Tarihi: 10.03.2016

ÖZET: Davalı annenin çocukları ile ilgilenmediği, onlara şiddet uyguladığı, çocukların davacı anneanne yanında kaldığı ve bakımlarının onun tarafından yapıldığı, davalı annenin velayet görevini yerine getirmediği, yükümlülüklerini ağır biçimde savsakladığı gerçekleşmiştir. O halde davalı annenin çocukları üzerindeki velayet hakkının kaldırılmasına, ayrıca çocuklara vasi tayini için vesayet makamına ihbarda bulunulmasına karar verilmesi gerekirken, velayetin davacı anneanneye verilmesi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.

(4721 S. K. m. 337, 348, 404)

 Dava: Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm, davacı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

 Karar: Olayları açıklamak taraflara, hukuki nitelendirme hakime aittir. Davacı, davalı kızının gayriresmi birlikteliğinden küçükler 2009 doğumlu …. ve 2012 doğumlu ….’nin dünyaya geldiğini, davalı annenin çocukları ile ilgilenmediğini şiddet uyguladığını, küçüklerin kendisinin yanında kaldığını belirterek annenin çocuklar üzerindeki velayetinin kaldırılmasını talep etmiştir. Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda küçüklerin velayetinin davacı anneannelerine verilmesine karar verilmiştir. Dosyada mevcut nüfus kaydına göre, çocukların babaları tarafından tanınmadığı anlaşılmaktadır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 337/1. maddesi gereğince evlilik dışı çocuğun velayet hakkı davacı anneye aittir. Aynı kanunun 404. maddesinde velayet altında bulunmayan küçüklerin vesayet altına alınacağı düzenlenmiştir. Sözü edilen yasal düzenlemelere göre velayet hakkı münhasıran anne ve babaya tanınan bir hak olup, evlat edinme hariç ana baba dışında hiç kimseye tevdi olunamaz. Bu durumda toplanan delillerden ve dosya kapsamından davalı annenin çocukları ile ilgilenmediği, onlara şiddet uyguladığı, çocukların davacı anneanne yanında kaldığı ve bakımlarının onun tarafından yapıldığı, davalı annenin velayet görevini yerine getirmediği, yükümlülüklerini ağır biçimde savsakladığı (TMK m. 348/2) gerçekleşmiştir. O halde davalı annenin çocukları üzerindeki velayet hakkının kaldırılmasına, ayrıca çocuklara vasi tayini için vesayet makamına ihbarda bulunulmasına karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde velayetin davacı anneanneye verilmesi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.

 Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, bozma sebebine göre kişisel ilişkiye yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi. 10.03.2016 (¤¤)

T.C YARGITAY 2.Hukuk Dairesi Esas: 2016/ 3412 Karar: 2016 / 4783 Karar Tarihi: 10.03.2016

ÖZET: Anne ve babanın, deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi; ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklamaları halinde hakim velayet hakkını kaldırabilir. Toplanan deliller yukarıda açıklanan şekilde bir durumun varlığına yeterli olmayıp, velayetin değiştirilmesine yol açar. Öyle ise kanun hükmünün uygulanmasında hata yapılması bozmayı gerektirir. Ancak bu yanlışlığın giderilmesi yeniden duruşma yapılmasını gerektirmez. O halde kararın düzeltilerek onanması gerekmiştir.

(4721 S. K. m. 183, 348, 349, 351) (1086 S. K. m. 438)

 Dava: Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm, davalı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

 Karar: 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yersizdir.

 2-Anne ve babanın, deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi; ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklamaları halinde hakim velayet hakkını kaldırabilir. (TMK m. 348) Toplanan deliller yukarıda açıklanan şekilde bir durumun varlığına yeterli olmayıp, velayetin değiştirilmesine yol açar.(TMK m. 183,349,351/1) Öyle ise kanun hükmünün uygulanmasında hata yapılması bozmayı gerektirir. Ancak bu yanlışlığın giderilmesi yeniden duruşma yapılmasını gerektirmez. O halde kararın düzeltilerek onanması Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438/7. maddesine uygun düşer.

 Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarıda 2. bentte gösterilen sebeple hüküm fıkrasının 1. bendinin tamamen hükümden çıkarılmasına, yerine “Davanın KABULÜ ile, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/535 Esas sayılı 2013/52 Karar sayılı 05/03/2013 kesinleşme tarihli kararı ile davalıya verilen müşterek çocuklar …. ili, ….ilçesi, … köyü, cilt …, hane … de kayıtlı 05/11/2001 d.lu … T.C kimlik numaralı …., 26/03/2000 doğumlu, … …., 05/03/2003 doğumlu …. T.C kimlik numaralı …., 22/05/2006 doğumlu … T.C kimlik numaralı ….’in velayetlerinin davalıdan alınıp davacı anneye verilmesine,” cümlesinin yazılmasına, hükmün bu bölümünün düzeltilmiş şekliyle, temyize konu diğer bölümlerinin ise yukarıda 1. bentte açıklanan sebeple ONANMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi. 10.03.2016 (¤¤)

Yorum Bırakın

Recent Articles

Şubat 14, 2025
İcra Müdürlükleri Haciz İhbarnamesi Gönderebilir mi? KVKK Kararı (2020/710)
Şubat 14, 2025
3 Yıllık Sözleşme 3’er Yıl Mı Uzar?
Şubat 13, 2025
Liderlerin Sahte Videoları İle Dolandırıcılık Yatırım Fırsatları
Şubat 13, 2025
Yabancılar Türkiye’ye Sağlık Sebebiyle Gelip Kalabilir Mi?
Şubat 13, 2025
AVM Mağaza Zorla Telefon Numarası İsteyemez
Şubat 13, 2025
İşe İade Davası Pratik Tablo
Şubat 13, 2025
Danıştay’dan Kritik Karar: Kasa Hesabında Fazla Para Tutma, Vergi Cezaları ve Örtülü Kazanç Dağıtımı
Şubat 12, 2025
İşçinin Maaşından Kıyafet Parası Kesilebilir Mi?
Şubat 12, 2025
Trafik Kazası Tazminat Hesapla Ücretsiz Avukata Sor
Şubat 12, 2025
İşçinin Düşük Maaşlı İşe Verilmesi ve Uzun Süre Sessiz Kalması
Şubat 12, 2025
Trafik Kazalarında Belgeli Ve Belgesiz Tedavi Giderlerini Kim Öder?
Şubat 12, 2025
Aile İçi Şiddete Uğradım Ne Yapmam Lazım? Haklarım Neler?
Şubat 12, 2025
Mağdur Kimdir? Mağdur Ne Demek?
Şubat 12, 2025
Trafik Kazası Geçirdim Kaç Para Alırım? Avukata SOR
Şubat 12, 2025
Haksız Fiil Ne Demek? En Basit Anlatım
× Avukata Sor