Sicil notu düşük diye işten atılabilir miyim?
Uzman onbaşıyım, sözleşmem yenilenmedi, ne yapmalıyım?
Keyfi düşük sicil notuna karşı ne yapılabilir?
Güvenlik güçleri gibi disiplinin, emir-komuta zincirinin ve görev sorumluluğunun en üst düzeyde olduğu mesleklerde çalışanlar için sicil raporları ve puanlamalar oldukça belirleyici. Ancak peki ya bu puanlar haksız yere düşük verilirse? Geçmişi tertemiz olan bir personel, yıllar içinde olumlu sicil almışken bir anda 60 puan gibi düşük bir notla sözleşmesiz bırakılırsa ne olur?
İşte Van 4. İdare Mahkemesi’nin verdiği çarpıcı karar, tam da bu sorulara ışık tutuyor.
Dava Konusu: Düşük Sicil Notu Verilerek Sözleşme Feshi
Bitlis’in Güroymak ilçesinde görev yapan bir jandarma uzman onbaşıya, 2020 yılı için verilen “62,00” puanlık sicil notu nedeniyle sözleşme yenilenmemişti. Oysa bu personel önceki yıllarda hep yüksek sicil notları almış, herhangi bir disiplin cezası almamıştı. Davacı bu işleme karşı Van 4. İdare Mahkemesi’ne başvurdu.
Davacı özetle şunu söyledi:
“Sicil notumun düşüklüğü meslekte ilerlememe engel olamayacağı gibi sözleşmemin feshi için de yeterli gerekçe olamaz. Hakkımda verilmiş disiplin cezası yok. Notumun neden bu kadar düşük verildiğine dair somut bir belge yok.”
Jandarma Genel Komutanlığı’nın Savunması
Davalı idare ise savunmasında; sicil notlarının takdir yetkisi kapsamında verildiğini, sicil amirlerinin kanaatlerinin bağlayıcı olduğunu ve düşük notun hukuka uygun olduğunu ileri sürdü. Ancak mahkeme bu savunmayı yeterli bulmadı.
Mahkemenin Tespiti: Takdir Yetkisi Keyfi Kullanılamaz
Van 4. İdare Mahkemesi, detaylı bir inceleme sonucu şu gerekçelere dayanarak sözleşme feshini iptal etti:
- Sicil notu belirgin biçimde düşürülmüş ama bu düşüşe dair somut bir gerekçe sunulmamış.
- 2019 yılında “83” notu alan personelin bir yıl sonra “62” puana düşmesi açıklanamamış.
- Sicil notunun objektif kriterlerle verilmediği, önceki yıllara göre izah edilemez bir düşüş olduğu tespit edilmiş.
- Personel hakkında verilen düşük notun esas alındığı 2020 yılı sicil belgesinde disiplin cezası veya olumsuz kanaat yaratacak bir rapor yok.
- Disiplin cezaları da sözleşme feshi için yeterli bulunmamış çünkü bu cezalar zamanaşımına uğramış ve değerlendirmenin kapsamı dışında kalmış.
Mahkeme Ne Karar Verdi?
Van 4. İdare Mahkemesi 2022 yılında verdiği kararda şu hükümlere vardı:
- Dava konusu işlem (sözleşme feshi) hukuka aykırıdır.
- Sicil notu objektif değerlendirme ilkesine aykırı verilmiştir.
- Davacının göreve devam etmesini engelleyecek geçerli bir neden sunulmamıştır.
- İdarenin takdir yetkisi, kamu gücüne dayanarak keyfi kullanılamaz.
Sonuç olarak, düşük sicil notuna dayalı olarak yapılan sözleşme feshi işlemi iptal edilmiştir.
Düşük Sicil Notu Verildiyse Ne Yapmalı?
Eğer siz de benzer bir durumla karşı karşıyaysanız — örneğin:
- Daha önce yüksek notlar aldığınız hâlde bir anda anlam veremediğiniz şekilde notunuz düşürüldüyse,
- Sicil notunuzun gerekçesi açıklanmıyorsa,
- Disiplin cezanız yoksa ya da disiplin geçmişiniz notunuzla orantısızsa,
- Not düşüklüğü nedeniyle sözleşmeniz feshedildiyse,
İdare Mahkemesi’nde iptal davası açabilirsiniz.
Burada önemli olan, noter onaylı sicil belgeleri, önceki yıllara ait notlar, varsa üstün başarı belgeleri gibi evrakları delil olarak sunmaktır. Ayrıca düşük sicil notunun gerekçesiz olduğunu vurgulayan bir dilekçeyle işlem iptali talep edilmelidir.
Neden Bu Karar Önemlidir?
Bu karar, sadece bir uzman onbaşının mesleğe dönüşünü sağlamamıştır. Aynı zamanda binlerce güvenlik personeline de şu mesajı vermiştir:
“Sicil notu bir ‘cezalandırma aracı’ değil, objektif değerlendirme kriteridir.”
İdare keyfi şekilde düşük not veremez. Disiplin cezaları ya da sicil notları gerekçesiz şekilde kullanılarak bir personelin meslek hayatı karartılamaz. Yargı, bu noktada dengeleyici güçtür.
Sıkça Sorulan Sorular
Uzman çavuşa düşük not verildi, dava açabilir mi?
Evet. Düşük notun gerekçesiz verildiği ispatlanırsa idare mahkemesinde iptal davası açılabilir.
Sicil notu düşük olanın sözleşmesi feshedilir mi?
Tek başına düşük not yeterli değildir. Not düşüklüğü somut belgeye ve gerekçeye dayanmalıdır.
Sicil raporunda itiraz nereye yapılır?
Sözleşme feshi gibi sonuç doğuran işlemlerde doğrudan idare mahkemesine dava açılabilir.
“Sicil Notu Düşük Geldi” Diyorsanız, Mutlaka Bir Avukata Danışın
Sicil notları bir memurun ya da askerî personelin geleceğini belirler. Bu nedenle keyfî veya cezalandırıcı şekilde kullanılmaları, sadece bir bireyin değil, kamu düzeninin de zararına olur. Sicilinizin gerekçesiz şekilde düşürüldüğünü düşünüyorsanız, bu konuda deneyimli bir idare hukuku avukatıyla görüşerek hakkınızı arayabilirsiniz.
“Sicil Notum Keyfi Düşürüldü, Sözleşmem Yenilenmedi” Diyorsanız…
Bu yazıda yer alan bilgiler ışığında benzer bir sorunla karşılaştıysanız, alanında uzman bir avukatla çalışmak hakkınızı korumanız açısından kritik önem taşır. Sicil notuna ilişkin işlemler ve sözleşme fesihleri iptal ettirilebilir.
“Uzman Erbaş Sicil Notum Keyfi Düşürüldü” diyorsanız, mutlaka avukat ile iletişime geçin.
Uzman erbaş sicil notu düşük olursa sözleşmesi feshedilir mi?
Hayır. Sicil notunun düşüklüğü tek başına sözleşme feshine yeterli değildir. Düşük notun objektif gerekçelere dayanması ve yazılı belgelerle desteklenmesi gerekir.
Sicil notu düşük verilen bir uzman çavuş ne yapabilir?
İdare mahkemesinde dava açabilir. Notun gerekçesiz olduğunu ve önceki yıllara göre izah edilemeyen düşüş olduğunu kanıtlaması yeterlidir.
Sicil notuna itiraz nasıl yapılır?
Sicil notunun sonucu işlem (örneğin sözleşme feshi) doğuruyorsa, doğrudan idare mahkemesine iptal davası açılır. İtiraz için ayrı bir idari başvuru mekanizması yoktur.
Sicil notunun objektif olması ne demektir?
Sicil notunun kişisel husumet, kin veya keyfilik içermeden, görev başarısı ve disiplin gibi ölçülebilir kriterlere göre verilmesidir. Aksi hâlde hukuka aykırı sayılır.
Sicil notu yüzde kaçın altına düşerse olumsuz sayılır?
Jandarma Uzman Erbaş Yönergesi’ne göre, sicil notu 100 üzerinden 60’ın altındaysa “olumsuz” kabul edilir. Ancak not 60-70 bandında olsa bile keyfi düşürülmüşse dava konusu yapılabilir.
Mahkeme düşük sicil notunu iptal eder mi?
Evet. Somut belgeye dayanmayan, ani ve izah edilemeyen düşüşler varsa mahkeme düşük notun objektif olmadığını kabul ederek iptal kararı verebilir.
Geçmiş yıllarda yüksek not alıp sonradan düşük not almak hukuka aykırı mı?
Tek başına değil. Ancak bu düşüş izah edilemiyorsa ve somut gerekçeler sunulamıyorsa, mahkeme sicil notunun objektif verilmediğine kanaat getirir.
Sicil amiri düşük not verirse her şey bitmiş midir?
Hayır. Sicil amirinin takdir yetkisi sınırsız değildir. Keyfi kullanılamaz. Mahkeme denetimine açıktır.
Sözleşme feshi için disiplin cezası şart mı?
Hayır. Ama disiplin cezası yokken sadece düşük notla sözleşme feshi yapılması ciddi hukuki sorun yaratır. Bu tür işlemler genelde iptal edilir.
Mahkeme düşük sicil notunu nasıl değerlendirir?
Önceki yılların sicil notları, personelin görev performansı, disiplin durumu ve savunmalar birlikte incelenir. Gerekçesiz düşük notlar objektif kabul edilmez.
Sicil notunun açıklanmasını talep edebilir miyim?
Evet. 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında, sicil notunun gerekçesi ve değerlendirme raporu hakkında bilgi talep edebilirsiniz.
Sicil notumu etkileyen kriterleri öğrenebilir miyim?
Kurumsal sicil yönergeleri genellikle genel hatlarıyla kamuya açıktır. Ancak şahsınıza özgü değerlendirme notları bilgi edinme kapsamında açıklanabilir.
Sicil notu düşürülmesi mobbing sayılır mı?
Eğer sicil notu kişisel husumet, yıldırma amacı veya somut gerekçe olmadan düşürülmüşse, bu durum mobbingin bir parçası olarak değerlendirilebilir.
Sicil notu düşüklüğü nedeniyle uğradığım maddi zararı talep edebilir miyim?
Evet. Haksız işlem nedeniyle sözleşme feshi gerçekleştiyse, uğradığınız maddi ve manevi zararlar için tam yargı davası açabilirsiniz.
Mahkeme kararından sonra görevime nasıl dönebilirim?
İptal kararı kesinleştikten sonra idareye başvurarak göreve iade işleminizi talep edebilirsiniz. Gecikme hâlinde dava açma hakkınız doğar.
Düşük sicil notu nedeniyle açılan davalar ne kadar sürer?
İdare mahkemelerinde ortalama 6 ila 12 ay arasında sonuç alınabilir. Ancak yürütmeyi durdurma kararıyla sözleşme feshi hızlıca askıya alınabilir.
Aynı personelin farklı yıllarda notlarının karşılaştırılması dava için önemli midir?
Evet. Mahkemeler genellikle geçmiş yıllardaki sicil notlarını karşılaştırarak not düşüşünün açıklanabilir olup olmadığını değerlendirir.
Sözleşmem feshedildi, sicil notum 62 verildi. Bu geçerli mi?
62 not, sınırda bir değerdir. Ancak önceki yıllarda notlarınız 80 ve üzeriyse, bu düşüş somut gerekçeyle açıklanmalı. Aksi hâlde dava konusu edilebilir.
İdare keyfi şekilde sicil notu verebilir mi?
Hayır. İdarenin takdir yetkisi vardır ama bu yetki sınırsız değildir. Her idari işlem gibi sicil notu da yargı denetimine tabidir.
Sicil notunu yazan amire dava açılabilir mi?
Doğrudan şahsa karşı değil, işlemin iptali için idareye karşı dava açılır. Ancak açık bir kötü niyet veya kasıt varsa, ayrıca tazminat davası gündeme gelebilir.
Sicil notu düşüklüğü güvenlik soruşturmasını etkiler mi?
Evet. Özellikle görev değişikliği, terfi ya da özel görevlendirme durumlarında sicil notu güvenlik soruşturmasına etki edebilir. Hatalı düşük notlar yanlış değerlendirmelere yol açabilir.
Sicil notu düşüklüğü nedeniyle göreve iade edilen personelin özlük hakları geri verilir mi?
Mahkeme kararıyla göreve dönen personele, dava sürecinde mahrum kaldığı maaş, izin, kıdem gibi özlük hakları iade edilir. Ancak bunun için ayrıca tazminat ya da maaş alacağı davası gerekebilir.
Sicil notu düşüklüğü yasal dayanak olmadan verilirse hangi kanuna aykırıdır?
Bu tür işlemler, Anayasa’nın 125. maddesi uyarınca “idarenin her türlü işlem ve eylemi yargı denetimine tabidir” ilkesine ve ayrıca 657 sayılı Kanun’un liyakat ve eşitlik ilkelerine aykırıdır.
Uzman erbaşlar için sicil notu hangi kriterlere göre belirlenir?
Görev disiplini, fizikî yeterlilik, emir-komuta ilişkisi, amirlerle uyum, ceza geçmişi, meslek içi gelişim ve görev başarımı gibi çok sayıda kriter değerlendirilir. Ancak her biri somut veriyle desteklenmelidir.
Sicil notum yanlış hesaplandı, düzeltme talep edebilir miyim?
Evet. Notun yazım, hesaplama veya veri aktarımında hata varsa önce kuruma başvuru yapılmalı, gerekirse idare mahkemesine dava açılmalıdır.
Sicil notumun düşüklüğü nedeniyle emekli olamadım, hak kaybı mı yaşarım?
Evet. Sicil notu terfi ve görev süresini etkileyebileceği için, dolaylı olarak emeklilik statünüzü, maaşınızı ve tazminatınızı etkileyebilir. Bu durumda iptal davası açmanız gerekir.
Birden fazla amir farklı sicil notu verdiyse hangisi esas alınır?
Sicil notu genellikle son değerlendirme amirinin ortalama puanlarıyla belirlenir. Ancak çelişkili notlar varsa bu durum dava sürecinde “çifte standart” olarak değerlendirilebilir.
Disiplin cezası almadığım halde sicil notum neden düşürülür?
Böyle bir durumda not düşüklüğü büyük ihtimalle keyfi verilmiştir. Disiplin cezası yoksa performans düşüklüğü iddiası da somut belgelerle ispatlanmalıdır.
Sözleşme feshi ile sicil notu ilişkisi kurulmazsa ne olur?
Mahkeme, işlemle dayanak gösterilen belge arasında bağ kurulamadığını tespit ederse, işlemi iptal eder. Sicil notu tek başına sözleşme feshi gerekçesi olamaz.
Sicil notu düşürülmesi cezai yaptırım doğurur mu?
Kasıtlı, yıldırma amaçlı veya iftira niteliği taşıyan bir işlem varsa, “görevi kötüye kullanma” veya “iftira” suçları kapsamında savcılığa suç duyurusu yapılabilir.
