Marka Tescil Başvurusu Yaparken Bilmeniz Gerekenler
1. Ayırt Edici Marka Seçimi:
Markanın tescil edilebilmesi için en temel özelliklerden biri ayırt edicilik kapasitesidir.
Bu, bir markanın, sektöründe veya piyasada var olan diğer markalar arasında, tüketicinin zihninde net bir şekilde ayırt edilebilir olması anlamına gelmektedir. Özellikle rekabetin yoğun olduğu pazarlarda, markanın benzersiz ve tanınabilir olması, hem hedef kitle üzerinde daha kalıcı bir izlenim bırakmasını sağlar hem de hukuki anlamda marka koruması alabilmesi için gereklidir.
Ayırt edici olmayan genel, tanımlayıcı veya sıradan markaların tescil süreci genellikle daha zorlu olup, ret alabilme ihtimali yüksektir. Bu sebeple, marka yaratma sürecinde orijinal ve özgün bir isim ve tasarım konsepti seçmek büyük önem taşımaktadır.
- Detay: Özgün bir isim seçmek markanızın piyasada tanınmasına ve hatırlanmasına yardımcı olacaktır. Örneğin, “OrionTech” ismi teknoloji sektöründe ayırt edici olabilir, fakat sadece “Teknoloji” kelimesi genel ve ayırt edicilikten uzaktır.
2. Mutlak ve Nisbi Ret Sebeplerini Kontrol Et: Markanızın tescil edilebilmesi için bazı kriterlere uygun olması gerekir. Marka başvurusunda bulunmadan önce mutlak ve nispi ret sebeplerini dikkatlice incelemelisiniz.
Markanın, sadece bir isimden daha fazlası olduğunu bilmek önemlidir. Marka tescili, bu değerin yasal bir koruma altına alınmasını sağlar. Ancak her işaret ya da kelime bu özel koruma için uygun değildir. İşte marka tescilinin kapısını çalan bazı kavramlara verilen kırmızı kartlar:
MUTLAK RET SEBEPLERİ
Benzersiz Olmayan İşaretler: Özünde, bir markanın diğerlerinden ayrılabilmesi için bir “kişilik” kazanması gerekir. Bu kişilik, onun ayırt edici gücüdür. “Su” kelimesi gibi basit ve genel kavramlar, bu yüzden marka cüppesini giyemezler.
Toplumsal Ahlaka Ters İşaretler: Markaların, toplumun genel değerlerine ve normlarına saygı göstermesi beklenir. “Nazi” kelimesi gibi tarihsel ya da toplumsal yaraları canlandıran kavramlar, marka dünyasının dışında bırakılır.
Ahlaki Değerlere Aykırı İşaretler: Markalar, toplumun ahlaki değerlerini yansıtmalı ve desteklemelidir. “Seks” kelimesi gibi ahlaki hassasiyetlere dokunan kavramlar, marka olma yolunda engellenir.
Gerçek Dışı ve Yanıltıcı İşaretler: Markaların dürüst olması gerekir. “%100 doğal” gibi, eğer ürün bu vaadi gerçekleştiremiyorsa, böyle bir iddiada bulunmak marka tescili için kırmızı bir ışık yakar.
Teknik ya da Zorunlu İşaretler: Markaların özgün olması, onların bir adım öne çıkmasını sağlar. “Saat” gibi zorunlu veya teknik kavramlar ise marka tescilinde aranan özelliklere sahip değildir.
| Mutlak Ret Sebebi | Açıklama | Örnek |
|---|---|---|
| Ayırt etme gücü bulunmayan işaretler | Bir işaretin marka olarak tescil edilebilmesi için ayırt edici bir güce sahip olması gerekir. | “su” kelimesi |
| Kamu düzenine, genel ahlaka ve kamu sağlığına aykırı işaretler | Marka olarak tescil edilebilecek işaretler, kamu düzenine, genel ahlaka ve kamu sağlığına aykırı olmamalıdır. | “Nazi” kelimesi |
| Genel ahlaka aykırı işaretler | Marka olarak tescil edilebilecek işaretler, genel ahlaka aykırı olmamalıdır. | “seks” kelimesi |
| Hakikate aykırı veya yanıltıcı işaretler | Marka olarak tescil edilebilecek işaretler, hakikate aykırı veya yanıltıcı olmamalıdır. | “%100 doğal” ibaresi |
| Teknik bir sonucu elde etmek için zorunlu olan veya malın doğası gereği ortaya çıkan işaretler | Marka olarak tescil edilebilecek işaretler, teknik bir sonucu elde etmek için zorunlu olan veya malın doğası gereği ortaya çıkan işaretler olmamalıdır. | “saat” kelimesi |
Nispi Ret Sebepleri: Marka Tescil Sürecinde Bilinmesi Gerekenler
Markanızı tescil ettirmek, piyasada ayakta kalabilmek ve rakiplerinizden sıyrılmak için kritik bir adımdır. Ancak bu süreç, Türk Patent ve Marka Kurumu (TPE) tarafından belirlenen birtakım kriterlere tabidir.
Bu kriterlerden “nispi ret sebepleri“, marka tescil sürecinde dikkate almanız gereken en mühim hususlardan biridir.
Nispi ret sebepleri, genellikle diğer marka hak sahiplerinin menfaatlerini koruma amacı güder. Bu ret sebeplerini iyi anlamak, başvuru sürecinde karşılaşabileceğiniz olası engelleri aşmanıza yardımcı olacaktır. İşte detaylı bir şekilde nispi ret sebepleri:
- Önceden Tescil Edilen Markalar: Markanızın tescil edilebilmesi için benzersiz olması gerekmektedir. Eğer başvurduğunuz marka, daha önce tescil edilmiş ya da başvurusu yapılmış bir markayla aynı veya benzer özelliklere sahipse, tescil edilmesi mümkün olmayabilir. Bu kural, tüketicinin kafasının karışmamasını ve markalar arasında net bir ayrımın olmasını sağlar.
- Temsilci veya Vekil Başvuruları: Bir ticari vekil ya da temsilci, temsil ettiği kişi veya kuruluşun izni olmadan marka başvurusunda bulunamaz. Eğer böyle bir durum tespit edilirse, başvuru reddedilir. Bu kural, marka sahibinin haklarını ve menfaatlerini koruma altına almayı amaçlar.
- Gerçek Hak Sahibi İzinsizliği: Bir markanın hak sahibi olmadan, o marka adına başvuru yapılması kabul edilemez. Yani, bir marka üzerinde hak iddia eden kişi ya da kuruluş, bu hakkını kanıtlamadan tescil işlemi gerçekleştiremez.
- Paris Sözleşmesi ve Tanınmış Markalar: Paris Sözleşmesi, uluslararası düzeyde markaların korunmasını amaçlayan bir anlaşmadır. Eğer bir marka, bu sözleşme kapsamında tanınmış bir marka olarak kabul ediliyorsa, bu markanın aynı ya da benzeri başka bir marka adı altında tescil edilmesi mümkün değildir.
- Kötü Niyet: Kötü niyetli marka başvuruları, bir markanın diğer bir markanın hakkını ya da ününü kullanarak tescil edilmeye çalışılması durumudur. Eğer böyle bir durum tespit edilirse, bu başvuru hemen reddedilir.
Marka tescil sürecinde bu nispi ret sebeplerini dikkate almak, başvurunuzun kabul edilme olasılığını artırır. Başvuru yapmadan önce bu sebepleri detaylıca incelemek ve anlamak, tescil sürecinde karşılaşabileceğiniz olumsuzlukları minimize eder. Unutmayın, bilgi sahibi olmak, başvuru sürecinizi hem kolaylaştırır hem de markanızın tescil edilme olasılığını artırır.
| Nispi Ret Sebepleri | Açıklama | Örnek |
|---|---|---|
| Daha önce tescil edilmiş veya başvurusu yapılmış markalar | Eğer bir marka, daha önce tescil edilmiş veya başvuruda bulunulmuşsa tescil edilemez. | Bir firma “Apple” adında bir teknoloji markası tescil etmeye çalışıyorsa, bu marka zaten tescilli olduğu için ret edilir. |
| Ticari vekil/temsilci başvuruları | Temsilcisinin izni olmadan marka tescili başvurusu yapılamaz. | Eğer bir avukat, müvekkilinin bilgisi dışında marka başvurusunda bulunursa, bu başvuru geçersiz sayılır. |
| Gerçek hak sahibi izinsiz başvurular | Markanın hak sahibinin izni olmadan tescil başvurusu kabul edilmez. | Bir kişi, ünlü bir sanatçının ismini bilgisi dışında tescil etmeye çalışırsa, bu başvuru reddedilir. |
| Paris Sözleşmesi’ne tabi markalar | Paris Sözleşmesi’nde tanınan markaların aynı veya benzeri tescil edilemez. | “Coca-Cola” gibi global tanınmış bir markanın benzeri bir isimle tescil başvurusu yapılamaz. |
| Kötü niyetle yapılan başvurular | Kötü niyetle, başka bir markanın hakkını veya ününü kullanarak yapılan başvurular kabul edilmez. | Eğer bir firma, rakip firmanın markasının popülerliğinden yararlanmak için benzer bir isimle tescil başvurusunda bulunursa, bu kötü niyet olarak değerlendirilir ve ret edilir. |
3. Önceki Başvuruları ve Tescilli Markaları Kontrol Et: Bir marka başvurusunda bulunmadan önce, Türk Patent ve Marka Kurumu’nun veri tabanında, tescil etmek istediğiniz markanın benzer veya aynı isimde başka markaların olup olmadığını kontrol etmelisiniz.
- Detay: Örneğin, “Starbooks” gibi bir isim, mevcut “Starbucks” markasıyla çok benzer olduğundan ret alma riski taşır. Bu tür benzerliklerin önceden tespit edilmesi, başvuru sürecinizde karşılaşabileceğiniz sorunları en aza indirecektir.
4. Mal ve Hizmet Sınıfınızı Doğru Belirleyin:
Bir marka oluşturduğunuzu düşünün. Bu marka, belirli ürünler ya da hizmetler için kullanılacak. Örneğin, ayakkabı satışı yapmayı planlıyorsanız, markanız “ayakkabı” kategorisinde yer almalı.
Eğer bir restoran açmayı planlıyorsanız, markanız “yiyecek hizmetleri” kategorisinde yer almalı. Her ürün veya hizmet için önceden belirlenmiş kategoriler vardır. Bunlara “sınıf” diyoruz.
Neden bu sınıf seçimini doğru yapmalıyız?
Koruma Alanınızı Belirler: Markanızın hangi alanda korunacağını belirlemek için doğru sınıfı seçmelisiniz. Ayakkabı satışı yapıyorsanız ve yanlışlıkla “müzik” sınıfını seçerseniz, markanız ayakkabılar için koruma sağlamaz.
Başvurunuzun Reddedilmesini Önler: Yanlış sınıfı seçerseniz, marka başvurunuz kabul edilmeyebilir. Yani, zaman ve para kaybedersiniz.
Rakiplerle Karışıklığı Önler: Doğru sınıfı seçmek, müşterilerinizin başka bir markayla karıştırmaması için önemlidir. Örneğin, aynı isimde iki farklı marka olabilir, ama biri “ayakkabı”, diğeri “telefon” içinse, karışıklık olmaz.
5. E-PATS Sistemi Üzerinden Başvuru Yapma: Tüm bu adımları tamamladıktan sonra, Türk Patent ve Marka Kurumu’nun E-PATS sistemi üzerinden online olarak marka başvurunuzu yapabilirsiniz.
E-PATS İle Marka Başvurusu Nasıl Yapılır?
Marka Nedir?
Bir şeyin ya da bir hizmetin diğerlerinden farklı olduğunu gösteren bir işarete “marka” diyoruz. Bu işareti korumak istiyorsak, “marka tescili” yapmalıyız.
Nerede Tescil Ederiz?
Türkiye’de, markaları tescil ettiren bir yer var: Türk Patent ve Marka Kurumu (TPE). Burası, online bir sistem olan E-PATS ile marka başvurusu yapmamıza yardımcı olur.
Neler Gerekiyor?
- Marka Başvuru Formu: Burada marka ile ilgili bilgileri dolduracağız.
- Markanın Resmi: Markanın neye benzediğini gösteren bir fotoğraf ya da çizim.
- Marka Sahibinin Bilgileri: Kim bu markayı tescil ettirmek istiyor? Bu kişinin ya da şirketin bilgileri.
- Markanın Hangi Ürünlerde Kullanılacağı: Örneğin, ayakkabı için mi yoksa oyuncak için mi?
Adım Adım Başvuru:
- TPE’nin web sitesine gidin.
- E-PATS’a tıklayın ve giriş yapın.
- Marka başvuru formunu doldurun.
- Markanın resmini yükleyin.
- Kim olduğunuzu yazın.
- Markanın hangi şeyler için kullanılacağını belirtin.
- Ücreti ödeyin.
- Başvurunuzu gönderin.
Sonra Ne Olacak?
TPE, başvurunuzu kontrol edecek. Eğer her şey doğruysa, markanızı koruma altına alacaklar. Eğer bir problem varsa, sizi bilgilendirecekler. Bu süreç yaklaşık 6 ay sürüyor.
Başvurum Reddedilir mi?
Evet, bazen olabilir. Örneğin:
- Eğer markanız başka bir markaya çok benziyorsa,
- İyi niyetle başvuru yapmadıysanız (yani kandırmaya çalışıyorsanız),
- Markanız bir şekilde yanıltıcıysa.
Bu gibi nedenlerle başvurunuz reddedilebilir.
Marka Tescil Talebi Reddedilirse Hukuki Haklarım Nelerdir?
Marka tescil süreci, bireylerin veya kurumların, belirli bir isim, logo veya sembolü koruma altına almaları için yaptıkları resmi bir başvuru sürecidir. Ancak bu başvurular her zaman kabul edilmeyebilir. Başvurunun reddedilmesi durumunda, marka sahibi, Türk Patent ve Marka Kurumu’na (TPE) itirazda bulunabilir. Bu itiraz, başvuru reddedildiğinde oluşan karara karşı bir nevi ‘fikri savunma’ olarak düşünülebilir.
TPE, yapılan itirazı titizlikle inceleyerek son bir karar verir. Eğer TPE itirazı haklı bulursa, marka tescil süreci devam eder. Ancak, TPE itirazı reddederse, marka sahibi Ankara’da yer alan Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi’nde dava açma hakkına sahiptir.
Bu dava süreci, hukuki bir incelemenin gerçekleştiği bir süreçtir ve ortalama 1-2 yıl sürebilir. Mahkeme, başvurunun tescil edilip edilmeyeceği konusunda nihai bir karar verir.
