Köşe Yazım Kopyalandıysa Ne Yapmalıyım? İşte Emsal FSEK 71 Kararı

Köşe Yazısının Hukuka Aykırı Kopyalanması

Bazen sabaha karşı yazdığın bir makale olur… Kelimeleri özenle seçmişsindir. Kendi fikrini, kendi üslubunu, kendi emeğini koymuşsundur. Bir bakarsın birkaç gün sonra bir gazetenin köşe yazısında senin cümlen, senin paragrafın, senin başlığın…
Sadece birkaç kelime oynanmış, virgüller bile yerli yerinde duruyor.

Dijital çağın en tatsız gerçeği: İntihal artık tek tıkla yapılabiliyor.

Peki bir yazarın yazısı aynen alınırsa ne olur?
Gazete “haber niteliği” bahanesine sığınabilir mi?
Manevi tazminat gerçekten alınabilir mi?

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi’nin 01.07.2021 tarihli kararı, bu sorulara berrak bir cevap veriyor. Hem içerik üreticileri hem gazeteciler hem de bağımsız yazarlar için oldukça öğretici.

Köşe yazım izinsiz alınırsa bu intihal sayılır mı, hangi şartlarda FSEK 71 uygulanır?

Bu dosyada davacı, 09.01.2017 tarihinde internet sitesinde yayınladığı bir yazının aynı üslup ve cümle yapısıyla, yalnızca ufak kelime değişiklikleri yapılarak bir gazetenin köşe yazısına dönüştürüldüğünü tespit etti.

Ceza dosyasındaki bilirkişi raporu:

• Yazının %90 oranında aynen alındığını,
• Sekiz paragrafın altısının birebir kopyalandığını,
• Yapılan değişikliklerin “çok ufak kelime oynatmaları” düzeyinde kaldığını belirledi.

Bu nedenle mahkeme, yazının FSEK m. 2 kapsamında bir edebiyat eseri olduğunu, izinsiz alınmasının da eser sahibinin mali ve manevi haklarına açık ihlal oluşturduğunu kabul etti.

Köşe yazısının %90’ı kopyalanırsa hangi tazminatlar istenir, manevi tazminat nasıl hesaplanır?

Yerel mahkeme ve BAM birlikte şu tespitleri yaptı:

• Tecavüzün tespiti ve men’i mümkündür.
• Maddi tazminat, davacının talebi ve hesaplama yöntemleri doğrultusunda belirlenir.
• Manevi tazminat için davacının eseriyle kurduğu bağ, ihlalin ağırlığı ve kamuoyundaki etkiler dikkate alınır.

Mahkeme, 10.000 TL manevi tazminat miktarını olayın niteliği bakımından makul buldu.
BAM da bu miktarı “ne düşük ne fahiş” diyerek onadı.

Bu noktada özellikle vurgulanan kriter:
Eser sahibinin adının tamamen yok sayılması ve
kopyalanan yazının sanki diğer yazarın fikriymiş gibi sunulması.

Köşe yazısı izinsiz alındığında maddi tazminat neden sınırlı kalır?

Bu dosyada davacı, maddi tazminatın düşük hesaplandığını ve Avukatlık Kanunu m. 164 kapsamındaki vekâlet ücreti açıklamalarının dikkate alınmadığını ileri sürdü.
Ancak BAM şu nedenle başvuruyu usulden reddetti:

• HMK Ek Madde 1 gereği kesinlik sınırı 3.560 TL (2018 yılı sınırı).
• Reddedilen maddi tazminat miktarı 2.555 TL, bu limitin altında olduğu için istinafa konu edilemez.

Yani BAM’ın değerlendirmesi tamamen usule ilişkindir.

Köşe yazım kopyalanmışsa ihtarname göndermek şart mı, kötü niyet nasıl anlaşılır?

Davacı taraf e-mail ve noter ihtarnamesi gönderdiğini, yazının kaldırılmadığını belirtti.
Ancak BAM şu noktayı kritik buldu:

• E-mail adresi davalıya ait değildi.
• Noter ihtarnamesi tebliğ edilmişti.
• Buna rağmen yazı kaldırılmamıştı.

Sonuç:
İhlal bilinçlidir, kötü niyet vardır.

Fakat mahkeme manevi tazminat miktarını artırmaya gerek görmedi.
Çünkü mevcut miktarı yeterli buldu.

İntihal için ceza davası açılabilir mi, FSEK 71 devreye nasıl girer?

Evet. Bu dosyada daha önce FSEK m. 71/3 kapsamında ceza davası açılmıştı.
Ceza dosyasında;

• Yazıyı kaleme alan kişinin cezalandırılması yönünde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB)
• Diğer kişinin ise beraatine

karar verildi.

Ceza dosyası, hukuk davasının seyrinde çok önemli delil olarak kabul edildi.
Bilirkişi raporu da hukuki yargılamanın ana referans noktası oldu.

İstinaf sürecinde neler düzeltilir, hangi hatalar gözden geçirilir?

BAM, dosyayı iki açıdan değerlendirdi:

1. Manevi tazminat:
   – Miktar makul bulundu
   – Davacının istinafı “esastan” reddedildi.
2. Maddi tazminat:
   – Kesinlik sınırı altında kaldığı için istinaf yolu kapalı
   – “Usulden” reddedildi.

Bu yönüyle BAM’ın yetkisini doğru kullandığı, dosyanın hukuki tekniğe uygun sonuçlandığı vurgulandı.

Yazarların Eserlerini Koruyacak Bir Avukat Arıyorsanız…

İnternet çağında emek hırsızlığı her gün biraz daha görünmezleşiyor.
Bir yazının altına ismin konulmaması, “küçük bir alıntı” gibi sunulan büyük intihaller, akademik olmayan yol ve yöntemlerle içerik kopyalamalar… Hepsi hem FSEK kapsamında ihlaldir hem de manevi tazminat sebebidir.

Benzer bir durum yaşadıysanız;

• Tecavüzün tespiti,
• Noter tespiti,
• İntihalin ispatı,
• Maddi ve manevi tazminat talepleri

konusunda profesyonel destek almak için mutlaka avukatınızla görüşün.