HUME dış dünya algısı

Hume’a göre FİKİRLER ve OLGULAR olmak üzere iki temel ayrım üzerinden inceleme yapılır. Fikirler, geometri veya matematikle örneklendirilir. 2 çarpı 2, 8’in yarısıdır önermesi düşünceyle veya algıyla değişmez. Kim hesaplarsa hesaplasın aynı sonuca varacaktır. Ancak olgular, algı ve deneyim ile değişiklik gösterebilir.

Hume’a göre sebep ve sonuç ilişkisi olguyu anlamamızda temel kılavuzdur. Bir yerde yeni sönmüş sıcak bir ateş görürsek, ilk aklımıza gelen bizden önce birinin kamp yapmış olduğudur. Bütün usavurumlar aynı sistematikle ilerler. Ulaştığımız her sonuca bir neden bağlarız. Eğer olguyu sebep-sonuç sağlamasına sokamazsak olgu kendiliğinden güvenilmez olacaktır.

Hiç bilmediğimiz kavram üzerinde sebep sonuç ilişkisi kuramayız. İnsan ilk kez gördüğü bir objeyi tanımlayamayabilir. İnsan görmediği ve bilmediği şey hakkında hayal kuramaz, düşünemez, muhakeme edemez. İnsan hiç bilmediği bir rengi, hiç bilmediği bir kokuyu tahayyül edemez. Sıcak hissini yandıktan sonra anlarız. Mutlaka zihinde canlanın bir benzeri muhakkak tecrübe edilmiştir. Ejderha figürü kuş ve timsahın birleşmesi sonucu ortaya çıkan bir görseldir. Korku filmlerindeki uzaylı figürleri, insan iskeleti hayal edilerek inşa edilmiştir.  Amazon ormanlarından medeniyetten uzak yaşayan insanların telefon görmesi ancak eline alıp ekranına dokunup deney ve gözlem yapana kadar o cisim hakkında hüküm veremez.

Sebep sonuç ilişkisinin bağlamında deney kilit noktadır. Deney yoluyla gözlemlemiş olmasaydık, bir taşın havaya atınca düşeceğini, ne zaman düşeceğini, nereye düşeceğini boş bir zihinde bilebilmemiz mümkün olmazdı. Bu keşif ve icat her zaman rastgele olmuştur. Ancak insan bilgiye usavurma yoluyla değil, çıkarsamaların tekrarı yanı alışkanlıklar neticesinde ulaşır. Bu anlamda tecrübe çok değerlidir. Hayatta bir sanatı binlerce kez tecrübe etmiş bir demir ustası ile meslek lisesinden teknik veriler ile mezun olmuş genç bir usta kıyaslandığında, tecrübeye her zaman itimat edilir. Tecrübe ile desteklenmediği vakit akıl ve muhakeme bir tekerleği noksan araba gibi yoksun kalır. En ufak bir fikrin yürütülmesi dahi içinde bir miktar tecrübeyi barındırır. Aksi halde fikir dahi yürütülemezdi.    

HUME’un görüşlerine katılıyorum. İnsanın görmediği, algılamadığı bir şeyi yoktan var edebileceğini düşünmüyorum. Sıcaklık kavramı hayatımızda olmasaydı, bizim bunu yoktan var etmemiz ve üzerine konuşmamız mümkün olmazdı. Elektriği deney ve gözlem yoluyla zaman içinde kazandığımız tecrübelerle deneyimlemesek, elektrik gibi bir gücün olduğunu varsayamazdık. Belki de gelecekte, şu an hayatımızda olmayan tahayyül edemeyeceğimiz ancak deney, gözlem ve tecrübe ile teknik imkanları artırarak keşfedeceğimiz farklı OLGU’lara tanık olacağız. O zaman bu Olgu’lar üzerine kitaplar yazılacak, teknolojiler üretilecek sanki hep hayatımızdaymış gibi benimseyeceğiz.

Özellikle bilgelik, tecrübe ve ustalaşmanın önemine inanıyorum. Kendi işimde de seçtiğim bir alanda tam konsantrasyon ile uzun saatler çalıştığımda konudaki otoritemin arttığını görüyorum. Gelmiş-geçmiş en başarılı isimlerin kendi alanlarında binlerce saat çalışarak ustalaştığı, insanı diğer insandan dünyayı algılama ve bilgi edinme kulvarlarında ayıranın istikrarla tekrar eden tecrübe olduğunu düşünüyorum. Ancak bu tecrübe otomasyon bir işin defalarca yapılması değil, yapıldıkça insana gelişim katan branşlar için geçerlidir. Hayatının 20 yılını çöp toplayarak geçiren temizlik görevlisinin gelişimi ile 20 yılını okumaya adamış bir insanın arasında oluşacak fark gibi. Robert GREENE Ustalık isimli eseri bu görüşlerimin temelini oluşturur.

Related Posts

Otel Odasında Gizli Kamera Buldum, Dava Açabilir Miyim?

Gizli kamera görüntü almamışsa bile dava açabilir miyim? Diyelim ki bir otelde kaldınız. Keyifli bir tatil, iş seyahati ya da kısa bir kaçamak… Ama odada bir şey dikkatinizi çekti. Duvardaki duman detektörü biraz garip. Saati kaldırınca içinden bir lens çıkıyor....

TA3MMS Çağrı İşareti Ne Anlama Geliyor?

TA3MMS Çağrı İşareti Ne Anlama Geliyor? Hangi bölgeyi ifade eder? Her harfin anlamı nedir? Fonetik kodlaması nedir? Telsiz dünyasına adım attığınızda elinize geçen ilk belge çoğu zaman bir çağrı işareti olur. İlk bakışta anlamsız gibi duran bu birkaç harf ve...

Müstecir Ne Demek?

Müstecir Ne Demek? “Müstecir”, Arapça kökenli bir kelime olup, hukuki bir terim olarak kullanılır ve anlamı şu şekildedir: Müstecir, kira sözleşmesinde kiracı olan kişiyi ifade eder.Yani, bir taşınır veya taşınmaz malı kiralayan, kullanan, karşılığında kira bedeli ödeyen kişiye müstecir denir....

Muvazzaf Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçi Bedelli Askerlik Yaparsa Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

Bedelli Askerlik Yapan İşçi Kıdem Tazminatına Hak Kazanır mı? Askerlik Sebebiyle İstifa Edip Sonradan Bedelli Yapan İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi? Bazı hukuki meseleler vardır ki, sadece kanun maddesiyle değil, hayatın olağan akışı ve insan onuruyla birlikte ele alınmalıdır. İşte...

Kurye ve Dilenciler Giremez Yazısı Yasal Mı?

Kurye Giremez Yazısı Yasal mı? Ayrımcılığa Uğrayan Kuryeler Ne Yapmalı? Günümüzde birçok apartman, site ya da iş yerinde “Kurye Giremez”, “Kaskla Girilmez”, hatta “Dilenciler ve Kuryeler Giremez” şeklinde ibarelere rastlamak mümkün. Ancak bu tür uygulamalar sadece insan onurunu zedelemekle kalmaz,...

Sahte Hukuk Bürosu Dolandırıcılarını İfşa Ettik İşte Dolandırıcıların Kullandıkları Yöntemler

Adliyeden Geldiklerini Söylüyorlar! Uzlaştırma Bürosu Adı Kullanılarak Yapılan Yeni Dolandırıcılık Yöntemi Geçmişte “savcıyım”, “komiserim”, “mahkeme kararı var” diyerek insanları korkutan dolandırıcılar, şimdi daha sofistike bir senaryoyla karşımızda. Üstelik bu sefer “hukuk bürosu”, “uzlaştırma bürosu” gibi kulağa gerçek gelen kurum adlarını...

Döviz veya Altın Karşılığı Sözleşme Yaparsak Ne Olur? Cezası Var MI?

TÜRK PARASININ KIYMETİNİ KORUMA AMAÇLI DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞI Dayanak Kanun: 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun Madde 1 – Türk parasının değerini korumak amacıyla kambiyo işlemleri ve kıymetli madenlerle ilgili düzenlemeler yapma yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. Bu yetkiye dayanılarak...

Döviz veya Dövize Endeksli Olarak Yapılamayacak Sözleşmeler Listesi

1. Konut ve Çatılı İşyeri Satış Sözleşmeleri Türkiye’de yerleşik kişiler arasında, Konusu Türkiye’de yer alan gayrimenkuller, Gram altın, döviz veya dövize endeksli şekilde yapılamaz. 2. Konut ve Çatılı İşyeri Kiralama Sözleşmeleri Türkiye’de yerleşik kişiler arasında, Konusu Türkiye’de yer alan konut...

Kira Sözleşmesinde Kefil Olmak Ne Anlama Gelir? Kiracı Ödemezse Kefil Ne Kadar Sorumlu?

Kira Sözleşmesinde Kefil Olmak Ne Demek? Kiracı Ödemezse Kefil Ne Kadar Sorumlu?Kira sözleşmesine kefil oldum, şimdi ne olacak? Borcu ben mi ödeyeceğim?Kefil olarak kiracının borçlarından hangi durumda sorumlu olurum? Bir arkadaş, bir kardeş ya da bir akraba… Yakınlarımızdan biri bizden...

Hakimin Vicdani Kanaati Nedir? CMK Vicdani Kaanat Düzenlemesi

Vicdani Kanaat Nedir? Ceza Yargılamasında Hâkim Kararını Ne Belirler? Hâkimin kararını hangi ilke yönlendirir? Vicdani kanaat nasıl oluşur? Deliller hâkim için yeterli değilse ne olur? Adaletin terazisi sadece yasalarla değil, insanın iç sesiyle de dengelenir. Ceza mahkemelerinde hâkimin sanık hakkında...

Apartman Sakinleri Arasındaki Kavga Suç Sayılır mı? Şikayet Nereye ve Nasıl Yapılır?

Apartmanda biri size hakaret ederse veya tehdit ederse ne yapmalısınız? Komşular arası kavga ceza alır mı, hapis cezası olur mu? Sabah işe gitmek için hazırlandığınızda, kapıdan çıkarken komşunuzla yaşadığınız sert bir bakışma… Ya da akşam yorgun argın eve döndüğünüzde sizi...

Karşı Taraf Tanıktan Vazgeçerse Hâkim Ne Yapmalı? HMK 196 Ne Diyor?

Tanık Dinletmekten Vazgeçiyoruz Duruşma salonunda bir tanığın adı geçiyor. Hatta belki de tanık çağrılmış ama henüz dinlenmemiş. Sonra bir taraf çıkıp diyor ki: “Sayın hâkim, bu tanığı dinletmekten vazgeçiyorum.” Bu cümle, sıradan gibi görünse de usul hukuku açısından hayati bir...

KDV Borcunuz Çıktı! – Mali Müşavirlik Adına Yapılan Yeni Nesil Dolandırıcılık

Mali Müşavirlik Dolandırıcılığı: Sahte Kimliklerle Yapılan Yeni Nesil Tuzaklar Son zamanlarda pek çok kişi cep telefonuna şu tarz mesajlar aldı:“KDV borcunuz çıktı, ödeme için tıklayın.”“Vergi borcunuz var, icra işlemi başlatılacaktır.” İlk bakışta Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan veya bir mali müşavirlik ofisinden...

İşyerinde Haksız Yere Hırsızlıkla Suçlandınız mı? İşte Kıdem Tazminatı Alarak Ayrılmanın Yolu

İşçiye Hırsız Demek Fesih Sebebi Midir? İşçi Tazminata Hak Kazanır Mı? Hayat bazen bir cümleyle altüst olabilir. Hele ki yıllardır emek verdiğiniz işyerinde, bir gün birinin ağzından şu sözleri duyarsanız:“Sen mazotu mu çaldın?”İşte o an durur zaman. Peki bu söz...

Bir Gün Her Şey Susturulursa: Afetlerde Hayatta Kalmanın Sessiz Kahramanı Amatör Telsizcilik

TA3MMS – Telsize Başlama Yolculuğu Hiç düşündün mü… O çok güvendiğin cep telefonun bir gün sustuğunda ne yapacaksın? Ben düşündüm. Çünkü doğadayım. Çünkü şehir dışında, sinyalin “çekmediği” değil, hiç olmadığı noktalarda geziyorum. Off-road benim için sadece bir hobi değil; aynı...

Yorum Bırakın

Recent Articles

Nisan 16, 2025
Otel Odasında Gizli Kamera Buldum, Dava Açabilir Miyim?
Nisan 16, 2025
TA3MMS Çağrı İşareti Ne Anlama Geliyor?
Nisan 15, 2025
Müstecir Ne Demek?
Nisan 15, 2025
Muvazzaf Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçi Bedelli Askerlik Yaparsa Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Nisan 14, 2025
Kurye ve Dilenciler Giremez Yazısı Yasal Mı?
Nisan 14, 2025
Sahte Hukuk Bürosu Dolandırıcılarını İfşa Ettik İşte Dolandırıcıların Kullandıkları Yöntemler
Nisan 11, 2025
Döviz veya Altın Karşılığı Sözleşme Yaparsak Ne Olur? Cezası Var MI?
Nisan 11, 2025
Döviz veya Dövize Endeksli Olarak Yapılamayacak Sözleşmeler Listesi
Nisan 9, 2025
Kira Sözleşmesinde Kefil Olmak Ne Anlama Gelir? Kiracı Ödemezse Kefil Ne Kadar Sorumlu?
Nisan 9, 2025
Hakimin Vicdani Kanaati Nedir? CMK Vicdani Kaanat Düzenlemesi
Nisan 9, 2025
Apartman Sakinleri Arasındaki Kavga Suç Sayılır mı? Şikayet Nereye ve Nasıl Yapılır?
Nisan 8, 2025
Karşı Taraf Tanıktan Vazgeçerse Hâkim Ne Yapmalı? HMK 196 Ne Diyor?
Nisan 7, 2025
KDV Borcunuz Çıktı! – Mali Müşavirlik Adına Yapılan Yeni Nesil Dolandırıcılık
Nisan 7, 2025
İşyerinde Haksız Yere Hırsızlıkla Suçlandınız mı? İşte Kıdem Tazminatı Alarak Ayrılmanın Yolu
Nisan 7, 2025
Bir Gün Her Şey Susturulursa: Afetlerde Hayatta Kalmanın Sessiz Kahramanı Amatör Telsizcilik
× Avukata Sor