HAYVANLARA EZİYET DURUMUNDA YAPILACAKLAR
Mevzuatta hayvanlar canlı bir varlık değil halen mal olarak kabul edilmektedir.
Hayvan sahipli ise verilecek zararlar hayvan mal olarak kabul edildiğinden mala zarar verme suçunu oluşturmaktadır. Mala zarar verme suçu ise TCK 151 gereği 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Mala zarar verme
Madde 151- (1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan,
kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası
ile cezalandırılır.
(2) Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına
neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.
Sahipsiz hayvanlar hakkında yapılabilecekler.
Sahipli hayvanlara karşı yapılacak eylemler Türk Ceza Kanunu’nda yaptırıma bağlanmışken, sahipsiz sokak hayvanları hakkında dolaylı yoldan başka hükümler işletmekteyiz.
Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi ve 5199 sayılı hayvanları koruma kanunu temel mevzuatlarımızdır.
Hayvanların eziyet görmesi, işkence yapılması, öldürülmesi, dövüştürülmesi, tecavüze uğramaları, açlık susuzluk sıcak ve soğuğa maruz bırakılmaları psikolojik eziyet, her tür bakım ihmali yasaklanmış durumdadır.
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun yetersizliğinin sebebi hapis cezası değil idari para cezası öngörmesidir.
Hayvanlara eziyet edenlerin hapis ile cezalandırılması için Türk Ceza Kanunu’ndaki özel düzenlemelerden faydalanmaktayız.
Sahipsiz bir hayvan tecavüze uğramış ise TCK 225 maddesi ile cezalandırılacaktır.
HAYASIZCA HAREKETLER
Madde 225 – (1) Alenen cinsel ilişkide bulunan veya teşhircilik yapan
kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sokak hayvanlarının zehirlenerek öldürülmesi durumunda çevrenin kasten kirletilmesi suçu oluşmaktadır.
TCK 181 Çevrenin kasten kirletilmesi
(4) Bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan fiillerin, insan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıklarla ilgili olarak işlenmesi halinde, beş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına ve bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Sokak hayvanının arabayla ezilmesi halinde trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu oluşacaktır. Ayrıca havyana çarpıp en yakın veterinere götürülmemesi durumunda hayvana eziyet kapsamında (5199 sayılı kanun uyarınca) idari para cezası gündeme gelecektir.
Trafik Güvenliğini Taksirle Tehlikeye Sokma Suçu
TCK Madde 180
(1) Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye üç aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
Hayvana ateş edilmesi durumunda genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu oluşacaktır. Aynı şekilde hayvanın yakılması durumunda da aynı madde işletilir.
TCK 170. Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması
(1) Kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olacak biçimde ya da kişilerde korku, kaygı veya panik yaratabilecek tarzda;
a) Yangın çıkaran,
b) Bina çökmesine, toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olan,
c) Silahla ateş eden veya patlayıcı madde kullanan,
Kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Yangın, bina çökmesi, toprak kayması, çığ düşmesi, sel veya taşkın tehlikesine neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
Sokak hayvanlarını besleyen hayırseverlerin toplum tarafında bazen şiddet gördüğü, hakaretlere maruz kaldığına şahit olabiliyoruz.
Sokak hayvanlarını besleyen kişi kadınsa, kadının yalnız ve savunmasız olduğu bilinciyle tehdit ve baskıyı ya da fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranış kadına şiddet kapsamında değerlendirilir. Şiddet gören kadına yönelik çeşitli koruma tedbirleri alınabilir.
5199 sayılı Kanun kapsamında İdari Para Cezasını kim düzenler?
5199 sayılı Kanun gereği hayvanlara yapılan her tür eziyet İdari para cezasının konusudur. İl Tarım ve Orman müdürlükleri kendilerine gelen ihbarlar neticesinde idari para cezası düzenleyebilirler. Bir dilekçe ile ve ekindeki görüntüler, belgeler eklenerek başvuru yapılması mümkündür.
Kabahatler Kanunu 23. maddesi ile Cumhuriyet Savcıları da idari para cezası düzenleyebilir.
Madde 23
Cumhuriyet savcısının karar verme yetkisi
(1) Cumhuriyet savcısı, kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde bir kabahat dolayısıyla idarî yaptırım kararı vermeye yetkilidir.
(2) Bir suç dolayısıyla başlatılan soruşturma kapsamında bir kabahatin işlendiğini öğrenmesi halinde Cumhuriyet savcısı durumu ilgili kamu kurum ve kuruluşuna bildirebileceği gibi, kendisi de idarî yaptırım kararı verebilir.
(3) Soruşturma konusu fiilin kabahat oluşturduğunun anlaşılması halinde Cumhuriyet savcısı bu nedenle idarî yaptırım kararı verir. Ancak, bunun için ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından idarî yaptırım kararı verilmemiş olması gerekir.
Yukarıdaki düzenleme gereği, savcılıklara verilecek bir dilekçe ile sahipsiz hayvanlar hakkında 5199 sayılı kanun gereği idari para cezası verilmesi talep edilebilir.
Evcil hayvanın apartmandan tahliyesi.
Kat Mülkiyeti Kanunu 18.madde komşulara saygılı olma kapsamında apartmanda beslenen evcil hayvanların tahliyesi istenmektedir. Yönetim planına hayvan beslenemez şeklinde madde de konulmuş olabilir. Bazı emsal kararlar, hayvanlar ses, pislik yapmıyorsa tahliye konusu yapılamayacağına hükmetmiştir.
Hayvanın tahliyesi talepli davalarda keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmalı, hayatı tahammül edilemeyecek rahatsızlığı verip vermediği saptanmalıdır. Sadece yönetim planında hayvan beslenmesinin yasak olduğu hükmü konulması tahliye sebebi yapılamaz.
Hayvan dövüşleri.
Hayvan dövüşleri sık karşılaşılan bir problemdir ancak suç kapsamına alınmamış, kumar kapsamında değerlendirilmektedir. Kumar ise idari para cezası öngörülen bir kabahattir. Suç değildir. Bu durumda mutlaka suçüstü yapılması gerekmektedir.
Hayvan haklarını düzenleyen yasa tasarısı mecliste beklemektedir.
En kısa süreden hayvan mal statüsünden çıkarılmalı, hayvana tecavüz, dövüştürme Türk Ceza Kanunu kapsamına alınmalı kamu davasına dönüşerek savcılık tarafından resen araştırılmalıdır.
Hayvan hakkı ihlali aynı zamanda insanları duygusal çöküşe sokup etkilediğinden insan hakları ihlali olarak ele alınmalıdır.
