Israrlı Takip Nedir? TCK 123/a Maddesi Neyi Düzenler?
Bizi sürekli takip eden birinden şikayetçi olabilir miyiz? Sürekli biri bizi takip ediyorsa yasal haklarımız nelerdir?
Israrlı takip; bireylerin, başka bireyler tarafından sürekli ve ısrarla izlenmesi, takip edilmesi ve iletişim kurulmaya çalışılması olarak tanımlanabilir. Israrlı takibin mağdurları genellikle yaşadıkları bu olumsuz deneyim karşısında psikolojik, sosyal ve bazen de fiziksel zararlar görebilirler.
Israrlı takip
MADDE 123/A- (Ek:12/5/2022-7406/8 md.)
(1) Israrlı bir şekilde; fıziken takip etmek ya da haberleşme ve iletişim araçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişileri kullanarak temas kurmaya çalışmak suretiyle bir kimse üzerinde ciddi bir huzursuzluk oluşmasına ya da kendisinin veya yakınlarından birinin güvenliğinden endişe duymasına neden olan faile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Suçun;
a) Çocuğa ya da ayrılık kararı verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi,
b) Mağdurun okulunu, iş yerini, konutunu değiştirmesine ya da okulunu veya işini bırakmasına neden olması,
c) Hakkında uzaklaştırma ya da konuta, okula veya iş yerine yaklaşmama tedbirine karar verilen fail tarafından işlenmesi,
hâlinde faile bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Bu maddede düzenlenen suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.
Suçun oluşması için gerekli bazı unsurlar bulunur.
- Takip ve temas kurmaya çalışmak:
- Tanım: Mağdurun fiziksel ve dijital ortamlardaki hareketlerinin, sürekli ve bilinçli olarak izlenmesi ve bunun karşı tarafa mesaj olarak verilmesi gerekir.
- Analiz: Takip, direkt fiziksel takibi veya dijital platformlar üzerinden gerçekleştirilebilecek izleme faaliyetlerini kapsar. Takip kavramı follow etmek anlamında yani abone olmak anlamında bir takip değildir. Gözetlemek ve nefesini ensesinde hissettirmektedir. Bu takibi rahatsız edici boyutta olması gerekir. Herkese açık bir hesabın herkes tarafından takip edilmesi mümkündür. Ancak gizli bir hesabın faklı sahte hesaplardan ısrarla takip edilmeye çalışılması bu suçun oluşmasına zemin hazırlar.
Birine instagram üzerinden yüzlerce kez takip isteği göndermek tedirgin edici ve saplantılı bir davranış olduğundan bu suça girebilir.
- Süreklilik:
- Tanım: Takip eyleminin, belli bir süre zarfında aralıksız ve tekrar eden biçimde gerçekleştirilmesi.
- Analiz: Süreklilik unsuru, ısrarlı takip eyleminin belirli bir zaman dilimi boyunca, muntazam ve kesintisiz olarak gerçekleştirilmesi anlamına gelir. Israr durumu her olaya göre ayrı değerlendirilir. Bir iki kez sokakta denk gelmek, mesaj göndermek ısrar olarak kabul edilmeyebilir. Ancak olağan sınırların ötesinde selektör yapar gibi işaret verircesine yoğun şekilde iletişim kurma ve kendini gösterme çabası suç unsurlarını sağlar.
- Mağdurun Rahatsız Edilmesi ve Can Güvenliğinin veya Yakınlarının Güvenliğinin Tehdidi:
- Tanım: Takip eyleminin mağdurun yaşam kalitesine, psikolojik durumuna olumsuz etkisi ve/veya mağdurun veya yakınlarının can güvenliğinin tehlikeye gireceği endişesi uyandırması.
- Analiz: Mağdurun ya da yakınlarının fiziksel veya psikolojik bütünlüğüne yönelik her türlü tehdit, rahatsızlık ve olumsuz etkilenme durumları bu kapsamda değerlendirilmelidir. Gece yolda yürürken sürekli birinin takip etmesi cinsel bir saldırı veya gasp şüphesi uyandırır.
Israrla Takip İsteği Atmak Suç Mudur? Instagramdan Sürekli Mesaj Yollamak Suç Mudur? Sürekli Instagramdan Mesajla Taciz Etmek Suç Mudur?
Bir kişinin sosyal medya üzerinden sürekli takip isteği göndermesi, reddedildiğinde tekrar istek göndermesi ve ardı ardına mesajlar atmaya devam etmesi durumu, belirli yasal çerçeveler içerisinde incelendiğinde “ısrarlı takip” suçu oluşturabilir.
Sizi sürekli takip etmek isteyerek sosyal medya araçları üzerinden taciz eden biri varsa ve bu durum sizi özellikle HUZURSUZ ediyorsa şikayetçi olabilirsiniz. Kimse kimseyi sosyal medya üzerinden devamlı mesaj ve istek göndererek taciz edemez. Karşınızdaki kişinin yaşı küçük dahi olsa bu onun ceza almaması için bir sebep değildir.
İçerikler cinsel şekilde ilerliyorsa, kalp ve öpücük yollama gibi şehvet içerecek ifadeler sıklıkla gönderiliyorsa, siz engellemenize rağmen bunlar halen devam ediyorsa, karşı taraf yeni hesaplar açarak farklı kullanıcılar üzerinden yine tacizlerine devam ediyorsa aynı zamanda cinsel taciz suçu da oluşabilir.
İşten Çıkarılan İşçinin Sürekli İşyeri Çevresinde Gezmesi ve Gözetlemesi
Örneğin, Ahmet bey adında bir işçi, işveren tarafından işten çıkarılmıştır. Ahmet bey, işten çıkarılmasının ardından her gün iş yerinin çevresinde dolaşmakta, iş yerinin önünden geçen mevcut çalışanları izlemekte ve belirli aralıklarla iş yerinin önünde duraklamaktadır. Ahmet bey ayrıca, iş yerindeki eski mesai arkadaşlarına sürekli mesajlar göndermekte ve onlarla iletişim kurmaya çalışmaktadır. Ahmet bey’in bu eylemleri haftalar boyunca devam etmektedir. Çalışanlar, Ahmet bey’in bu eylemlerinden rahatsız olmaktalar ve bu durum, çalışanların iş yerine gelirken sürekli bir tedirginlik ve korku içinde olmalarına sebep olmaktadır.
Bu örnekte, ısrarlı takip suçu unsurlarını detaylandıralım:
- Takip: Ahmet bey, sürekli olarak iş yerinin çevresinde bulunmakta ve eski çalışma arkadaşlarını izlemektedir. İş yerinin önünde duraklamak, çalışanları gözetlemek ve eski mesai arkadaşlarına sürekli olarak mesajlar göndermek bu unsuru oluşturur.
- Süreklilik: Ahmet bey’in bu eylemleri haftalar boyunca aralıksız bir şekilde sürmektedir. Süreklilik unsuru, Ahmet bey’in tekrar eden ve belli bir süre zarfında kesintisiz olarak gerçekleştirdiği bu eylemlerle teyit edilmiştir.
- Mağdurun Rahatsız Edilmesi ve Can Güvenliğinin veya Yakınlarının Güvenliğinin Tehdidi: Çalışanlar, Ahmet bey’in bu eylemlerinden rahatsızlık duymakta ve bu durum onların iş yerine gelirken tedirgin ve endişe içinde olmalarına yol açmaktadır. Ahmet bey’in eylemleri, çalışanların psikolojik durumlarını olumsuz etkileyerek onların günlük yaşamını ve iş performansını da dolaylı olarak etkilemektedir.
Avukatın İcra Takibi Yaptığı Borçlunun Sürekli Avukatın Ofisinin Önünde Beklemesi Ve Takip Etmesi
Örnek olayı detaylandıralım: Bir avukat (Özlem Hanım), bir alacaklı adına borçlu (Mehmet Bey) aleyhine icra takibi başlatmıştır. İcra takibi sürecinde, Mehmet Bey, Özlem Hanım’ın ofisinin çevresinde sürekli olarak dolaşmakta, ofisinin önünde beklemekte ve Özlem Hanım işyerinden ayrıldığında onu takip etmektedir. Bu durum, Özlem Hanım’ın hem psikolojik hem de fiziksel olarak rahatsız olmasına ve güvenliğini tehdit altında hissetmesine yol açmaktadır.
Burada ısrarlı takip suçu unsurlarını ele alalım:
- Takip: Mehmet Bey, Özlem Hanım’ın işyerinin önünde sürekli beklemekte, işyeri çevresinde dolaşmakta ve Özlem Hanım’ı kişisel olarak takip etmektedir. Mehmet Bey’in eylemleri, takip kavramını karşılamakta olup bu eylemleri bilinçli ve kasıtlı bir şekilde gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır.
- Süreklilik: Mehmet Bey’in ofis önünde bekleyerek ve takip ederek gerçekleştirdiği eylemler belli bir zaman dilimi boyunca kesintisiz ve muntazam bir şekilde sürmektedir. Bu da süreklilik unsuru olarak değerlendirilebilir.
- Mağdurun Rahatsız Edilmesi ve Can Güvenliğinin veya Yakınlarının Güvenliğinin Tehdidi: Özlem Hanım, Mehmet Bey’in bu eylemleri karşısında rahatsız olmakta ve psikolojik olarak etkilenmektedir. Ayrıca, Özlem Hanım bu eylemler yüzünden kişisel güvenliğinin tehdit altında olduğunu hissetmekte ve bu durum onun günlük yaşamını ve iş performansını olumsuz etkilemektedir.
Eski Sevgilisini Sürekli Takip Eden ve Farklı Numaralardan Arayan Kişi
Örneğimizde, Ali adlı bir birey, eski sevgilisi Elif’i sürekli olarak takip etmekte ve farklı numaralar kullanarak onu aramaktadır. Elif, bu durumdan dolayı ciddi anlamda rahatsızlık duymakta ve korku içinde yaşamaktadır. Ali’nin bu eylemleri sürekli olarak gerçekleşmekte ve Elif’in günlük yaşantısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Israrlı takip suçu unsurları bağlamında olayı inceleyelim:
- Takip:
- Ali, eski sevgilisi Elif’i fiziksel olarak sürekli izlemekte ve onun hareketlerini gözetlemektedir.
- Elif’i farklı telefon numaraları ile sürekli arayarak, dijital ortam üzerinden de takip etmektedir.
Bu unsurlar, takip suçu unsurlarını oluşturur.
2.Süreklilik:
- Ali’nin Elif’i izleme ve arama eylemleri belli bir süre boyunca, kesintisiz olarak devam etmektedir.
- Süreklilik, Ali’nin bu eylemlerini belli bir zaman dilimi boyunca aralıksız ve düzenli bir biçimde gerçekleştirmesiyle teyit edilmiştir.
3.Mağdurun Rahatsız Edilmesi ve Can Güvenliğinin veya Yakınlarının Güvenliğinin Tehdidi:
- Elif, Ali’nin bu eylemleri yüzünden psikolojik olarak rahatsızlık duymakta, endişe ve korku içinde yaşamaktadır.
- Ayrıca, Elif’in sosyal çevresi ve aile bireyleri de bu durumdan dolayı tedirginlik yaşamaktadır.
- Elif’in hem psikolojik huzuru hem de fiziksel güvenliği, Ali’nin eylemleriyle tehdit altına alınmış olabilir.
Suçu Nasıl İspat Ederiz?
Israrlı takip suçunun ispatı, adli süreçlerde kritik bir öneme sahiptir ve mağdurun bu süreçte nasıl bir strateji izleyeceği, alacağı profesyonel destek ve toplayacağı deliller büyük önem taşır. İşte birkaç stratejik yaklaşım ve adım:
1. Delil Toplama:
a) Görsel ve İşitsel Kayıtlar:
- Fotoğraf ve Video Çekimi: Takip edildiğiniz anlarda, eğer güvenli ise, failin fotoğrafını veya videosunu çekmek.
- Ses Kaydı: Telefon görüşmeleri veya karşılaşmalarda alınan tehdit içerikli konuşmaların ses kayıtları.
b) Dijital Deliller:
- Mesajlaşma Uygulamaları: Whatsapp, Messenger gibi uygulamalardan alınan ekran görüntüleri.
- E-Posta İletileri: Tehdit, taciz içeren maillerin kayıtları ve ekran görüntüleri.
- Sosyal Medya: İlgili paylaşımlar, yorumlar, direkt mesajlar ve bu etkileşimlerin ekran görüntüleri.
c) Tanık Beyanları:
- Görgü Tanıkları: Olaya tanıklık eden kişilerin beyanları.
2. Adli ve Hukuki Süreç:
a) Avukatlık Desteği:
- Mağdurun, süreç ile ilgili olarak bir avukattan danışmanlık alması ve sürecin hukuki olarak profesyonelce yönetilmesi.
b) Şikayet:
- Derhal yasal yollardan şikayetçi olunması ve alınan delillerin ilgili mercilere sunulması. Kamera kayıtları geçmişe yönelik uzun süre kayıt almaz bu nedenle hızlı davranın.
- Şikayete tabi suçlar 6 ay şikayet zamanaşmına tabidir. 6 aylık süreyi kaçırmayın.
c) Koruma Tedbirleri:
- Koruma tedbirlerine ilişkin yasal başvuruların yapılması (örn. uzaklaştırma, konuta yaklaşmama vb.).
3. Teknolojik Araştırma ve Analiz:
a) Telekomünikasyon Bilgileri:
- Failin telefon numarasından konum tespiti, çağrı kayıtları gibi bilgilerin yasal yollarla sorgulanması.
b) Dijital Ortam Analizi:
- Sosyal medya, e-posta ve mesajlaşma uygulamalarındaki bilgilerin adli bilişim uzmanları tarafından incelenmesi.
- Failin telefonu üzerinde inceleme yapılması kararı verilirse adli bilişim uzmanı tarafından telefondaki uygulamalar incelenerek takip delillerinin toplanması.
Israrla Takip Suçu Uzlaştırmaya Tabi Midir?
Şikayete tabi suçların aynı zamanda uzlaştırmaya tabi olduğu CMK 253 maddesince açıkça yazılmıştır. Bu nedenle suç uzlaştırmaya gönderilir. Para karşılığı veya başka bir edim karşılığı uzlaşabilir ve dosyanın kapanmasını sağlayabilirsiniz. Uzlaşma olmazsa ceza davası açılacaktır.
Uzlaştırma
Madde 253 – (Değişik: 6/12/2006-5560/24 md.)
(1) Aşağıdaki suçlarda, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören gerçek veya özel hukuk tüzel kişisinin uzlaştırılması girişiminde bulunulur:
a) Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçlar.
Psikolojik ve Sosyal Etkileri
Israrlı takip mağdurlarının yaşadığı psikolojik ve sosyal etkiler oldukça ağır olabilir. Mağdurlar genellikle sürekli bir korku ve endişe durumu yaşar, bu durum günlük yaşam aktivitelerini, iş ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Aynı zamanda bu süreçte mağdurlar, çevrelerine ve yeni insanlara karşı güvensizlik hissi geliştirebilirler.
Cinsel Maksatlı Takip ve Israr Cinsel Taciz Suçunu Oluşturur
Gece bir sapığın sizi takip ettiği durumda ısrarlı takip suçu mu yoksa cinsel taciz suçu mu oluşacağı takip eden kişinin davranışlarına göre şekillenir. Eğer kişi laf atma yoluna giderse cinsel taciz suçu oluşacaktır.
“Suç tarihinde ısrarlı bir şekilde takip ettiği mağdurenin yanına araçla yaklaşan sanığın sağ ön camı açarak kafasıyla işaretle ve sözle “hadi atla” diye seslendiği ve mağdurenin korkarak uzaklaşması üzerine yeniden takip etmeyi sürdürerek üzerine atılı cinsel taciz suçunu işlediği mağdurenin samimi anlatımları, tanık Naren’in beyanları ve tüm dosya kapsamından anlaşıldığından, sanığın müsnet suçtan mahkûmiyeti yerine yazılı şekilde beraatine karar verilmesi, Kanuna aykırı, katılan mağdure vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi gözetilerek 1412 sayılı CMUK.nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 13.04.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” Yargıtay 14. Ceza Dairesi 2013/6901 E. , 2015/5552 K.