Davacı asilin kendisi de yargılama esnasında söz alabilir.
Avukatların söz hakkı, davacı kişinin söz hakkının avukata devredilmesinden gelir. Avukat burada bir tercüman gibi vatandaşın anlattığı sıkıntıları filtreden geçirerek hukuki bir şekilde mahkemeye aktarır. Avukat mahkemeyle konuşma yetkisini davayı açan şahsın konuşma hakkından alır. Herkes mahkeme önünde derdini ifade etmekte özgürdür.
Mahkemede söz alma hakkı, davacıların haklarının savunulmasına olanak tanır ve adil yargılanma hakkının korunmasını sağlar. Bu nedenle, mahkemede söz alma hakkı, temel bir insan hakkı olarak kabul edilir. Herhangi bir sebeple bu hakkın ihlal edilmesi, hukuka aykırı bir şekilde adaletin engellenmesine neden olabilir.
Anayasa’nın 36. maddesinde,
“Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir”.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 27. maddesi ise tarafların yargılama sürecindeki haklarını düzenlemektedir. Bu haklar arasında, tarafların hukuki dinlenilme hakkı yer almaktadır. Yani, mahkeme tarafların iddialarını dinlemek zorundadır. Örneğin, bir işçinin işverenine karşı açtığı davada, işverenin savunmasını yapabilmesi için mahkeme onu dinlemek zorundadır.
Ayrıca, taraflar yargılama sürecinde bilgi edinme hakkına sahiptirler. Örneğin, bir işçi işverenine karşı açtığı dava için, işverenin tuttuğu kayıtları talep edebilir ve mahkeme de bu kayıtları dikkate alarak karar verir.
Taraflar ayrıca, yargılama sürecinde açıklama yapma, ispat etme, değerlendirme ve kararların gerekçelendirilmesini talep etme haklarına sahiptirler. Bu haklar, tarafların haklarının korunmasına ve adil bir yargılama sürecinin sağlanmasına yardımcı olur. Örneğin, bir işçinin işverenine karşı açtığı dava için, işçi mahkemede açıklama yapabilir ve işverenin iddialarını ispatlaması için kanıtlar sunabilir.
Tüm bu haklar, hukuk sistemimizin adil ve etkili bir şekilde çalışmasını sağlamakta ve bireylerin haklarını korumaktadır.
Böylece, kişi avukatla bile temsil ediliyor olsa, avukatı yanındayken kendisi de duruşmada beyanda bulunabilir.