İCRADA MAL BEYANI NEDİR? VERİLMEZSE NE OLUR?
Aşağıdaki yazıda, icra takibinde “mal beyanı” kavramını en temel haliyle açıklayacak ve bu beyanın verilmemesi durumunda hangi yaptırımlarla karşılaşılabileceğini ele alacağız. Hukuki dayanaklar, olası sorular ve uygulamada sıkça karşılaşılan durumlara dair ayrıntılara da değineceğiz.
1. İcrada Mal Beyanı Nedir?
Mal Beyanı Nedir?
Mal beyanı, borcu olan bir kişinin elinde ne kadar mal, para, taşınmaz (ev, arsa gibi) veya değerli eşyası olduğunu devlete bildirmesidir. Borçlunun bu bilgiyi yazılı şekilde icra müdürlüğüne vermesi gerekir.
Neden Önemlidir?
Borçlunun borcunu ödemesi gerektiği için alacaklı, borçlunun elinde ne olduğunu öğrenmek zorundadır. Devlet de bu sürecin daha hızlı işlemesi için borçlunun sahip olduğu şeyleri açıkça bildirmesini ister.
Hangi Durumlarda Mal Beyanı İstenir?
- Eğer birine borcunuz varsa ve bu borç için resmi bir icra takibi başlatıldıysa,
- Size “ödeme emri” gönderilmesine rağmen borcu ödemiyorsanız,
- İcra müdürlüğü ya da alacaklı sizden mal beyanında bulunmanızı talep edebilir.
Kısacası, borcunuz varsa ve ödemiyorsanız, neye sahip olduğunuzu söylemeniz istenir. Bu, borcun tahsil edilmesi için gereklidir.

2. Mal Beyanı Vermek Neden Önemlidir?
Borçlunun Görevi Nedir?
Borcu olan kişi, devlete sahip olduğu mal ve gelir bilgilerini eksiksiz ve doğru bir şekilde bildirmek zorundadır. Yani elinde ne varsa, maaşı dahil her şeyi söylemelidir. Bu, kanunla belirlenmiş bir zorunluluktur.
Alacaklı Neden Korunur?
Eğer borçlu doğru ve tam bilgi verirse, alacaklı parasını nasıl tahsil edeceğini planlayabilir. Bu, hem alacaklının hakkını korur hem de borçlunun daha büyük hukuki sorunlar yaşamasını engeller.
İcra Süreci Neden Hızlanır?
Mal beyanı doğru yapılırsa, borcun tahsil edilmesi için gereksiz zaman kaybı yaşanmaz. Ancak borçlu yanlış bilgi verirse veya eksik bilgi saklarsa, bu süreç uzar ve borçlu ek cezalara maruz kalabilir. Kısacası, doğru bilgi vermek herkesin işini kolaylaştırır!
3. Mal Beyanı Nasıl Verilir?
Mal Beyanı Nasıl Yapılır?
- Yazılı Beyan:
- Borcunuz varsa, icra müdürlüğüne bir dilekçe yazarak mal beyanında bulunabilirsiniz.
- Bu dilekçede, elinizdeki malları (araba, ev gibi), banka hesaplarınızı, maaşınızı ve varsa haczedilemeyecek mal varlıklarınızı belirtmeniz gerekir.
- Süre
Size bir tebligat geldiğinde, genellikle 7 gün içinde mal beyanında bulunmanız gerekir.
Eğer belirtilen süre içinde beyan yapmazsanız, ceza alabilirsiniz. Bu nedenle, tebligatta yazan süreyi kaçırmamak çok önemlidir.
Özetle: Mal beyanı, yazılı yapılabilir. Ancak dikkat edilmesi gereken, tüm bilgilerin doğru ve eksiksiz verilmesi ve belirtilen süre içinde yapılmasıdır.
4. Mal Beyanında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğru ve Eksiksiz Bilgi Vermek Neden Önemlidir?
- Yanlış veya Eksik Beyan:
- Eğer mal beyanında doğru bilgi vermezseniz, hem maddi sorumluluk altına girersiniz hem de hakkınızda cezai işlem yapılabilir.
- Mallarınızı saklamak, başkasına devretmek veya gelirlerinizi gizlemek gibi durumlar Alacaklısını zarara sokmak kasdiyle mevcudunu eksilten borçluların cezasını düzenleyen İİK Madde 331’de sayılan suçu işlediğiniz anlamına gelebilir.
- Haczedilemeyecek Mallar:
- Kanuna göre bazı eşyalar haczedilemez, örneğin:
- Ailenizin yaşamını sürdürmesi için gerekli olan temel eşyalar (buzdolabı, çamaşır makinesi gibi).
- Maaşınızın belli bir kısmı (asgari ücretin 3/4’ü).
- Ancak bu eşyaları da mal beyanınızda belirtmeniz gerekir. Haczedilemez olup olmadığına icra memuru karar verir.
- Kanuna göre bazı eşyalar haczedilemez, örneğin:
Özetle:
- Mal beyanını doğru yapmazsanız, hem yasal sorun yaşarsınız hem de alacaklınızın size daha ağır yaptırımlar uygulatmasına neden olabilirsiniz.
- Haczedilemeyecek eşyalar bile beyan edilmeli, bu karar icra memuruna bırakılmalıdır. Bu şekilde süreç hem güvenli hem de yasal şekilde ilerler.
5. Mal Beyanı Verilmezse Ne Olur?
Mal Beyanında Bulunmamanın Sonuçları
Mal beyanında bulunmamak, borçlular için ciddi hukuki yaptırımlar doğurabilir. İcra ve İflas Kanunu’na göre, mal beyanı zorunlu bir yükümlülüktür ve buna uyulmaması durumunda borçluya yönelik çeşitli yaptırımlar uygulanabilir. İşte mal beyanında bulunmamanın doğuracağı sonuçlar:
1. Disiplin Hapsi (Tazyik Hapsi)
Mal beyanında bulunmayan borçlu, icra mahkemesi kararıyla üç aya kadar disiplin hapsine çarptırılabilir. Bu ceza, borçlu mal beyanında bulunduğu anda sona erdirilir. Hapis cezası, borçlunun yükümlülüklerini yerine getirmesi için uygulanan bir yaptırım niteliğindedir.
2. İcra İşlemlerinin Hızlanması
Mal beyanında bulunulmaması, icra sürecini durdurmaz. Aksine, icra memuru borçlunun malvarlığını tespit etmek için resmi kurumlara başvurarak işlem yapmaya devam eder. Bu kapsamda:
- Bankalardan hesap bilgileri,
- Tapu müdürlüklerinden taşınmaz kayıtları,
- Trafik tescil müdürlüklerinden araç bilgileri sorgulanabilir.
Borçlunun beyan vermemesi, süreci aleyhine hızlandırır ve malvarlığı üzerindeki işlemleri kolaylaştırır.
3. Ek Masraflar ve Yaptırımlar
Mal beyanı verilmediği için icra memurunun yaptığı her araştırma ve işlem, borçluya ek masraf olarak yansıtılır. Bu da borç miktarının artmasına neden olur ve alacaklının tahsilat sürecini daha zorlayıcı hale getirir.
Özetle:
Mal beyanında bulunmamak süreci durdurmaz, tam tersine borçlunun daha büyük sorunlar yaşamasına neden olur. Hapis riskiyle karşılaşmamak ve icra sürecini uzatmamak için doğru ve zamanında beyan yapılmalıdır.

Uygulamada Sık Sorulan Sorular
- Beyan Vermek Borcumu Ödememi Engeller mi?
- Hayır. Mal beyanı, borcunuzun nasıl tahsil edileceğini belirlemek içindir. Ancak borcu ödeme niyetindeyseniz, ödemeyi en kısa sürede yapmak, ek masraflar ve yaptırımların önüne geçmenizi sağlar.
- Beyanda Bulunduğum Her Şey Haczedilir mi?
- Hayır. Haciz işlemleri yalnızca kanunen haczedilebilecek mallarla sınırlıdır. Örneğin:
- Maaşınızın tamamı değil, belirli bir oranı haczedilebilir.
- Ailenizin yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan temel eşyalar haczedilemez.
- Beyan edilen her şey, icra memurunun değerlendirmesiyle kanun çerçevesinde incelenir.
- Hayır. Haciz işlemleri yalnızca kanunen haczedilebilecek mallarla sınırlıdır. Örneğin:
- Disiplin Hapsi Ne Kadar Sürer?
- Genellikle 3 ay. Ancak bu süreden daha önce mal beyanında bulunursanız, hâkimin kararıyla serbest kalabilirsiniz.
- Yeni Mal Edinirsem Ne Yapmam Gerekir?
- Ek Beyan Şart. Eğer sonradan mal sahibi olursanız ya da gelirlerinizde artış olursa, bunu icra dosyasına bildirmek zorundasınız. Bu durum da kanunla düzenlenmiştir ve yükümlülükleriniz devam eder.