Uçuş Rötarında Haklarınız Neler?
10 Aralık 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan yeni yönetmelik, operasyonel nedenlerle 3 saat veya daha fazla geciken uçuşlarda yolcuların tazminat hakkını düzenlemektedir. Bu düzenleme, 4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 441/(c)-7 maddesine dayanmaktadır.
Kararname, uluslararası yolcu hakları standartlarını uygulamayı hedeflerken, Avrupa Birliği’nin 261/2004 sayılı Tüzüğü’nden esinlenmiştir. Bu tüzüğe göre, Avrupa’da 3 saat veya daha fazla geciken uçuşlarda yolculara tazminat hakkı tanınmaktadır. Yeni düzenleme, Türkiye’deki iç hat uçuşlarını da kapsayarak uluslararası standartlarla uyum sağlamıştır.
- İç hat uçuşlarında 100 Euro,
- Dış hat uçuşlarında ise en az 250 Euro tazminat ödenmesi zorunlu hale geldi.
Bu düzenleme, uluslararası yolcu haklarına uygun olarak hazırlanmıştır ve tüm havayolu şirketleri için bağlayıcıdır.
Rötar Tazminatımı Nasıl Alırım? Havayolundan Nasıl Tazminat Alınır?
1. Havayolu Şirketine Başvuru
İlk adım olarak, gecikme durumunu havayolu şirketine yazılı şekilde bildirin. Bunun için:
- Havayolu şirketinin müşteri hizmetlerine e-posta gönderebilir,
- Web sitelerinde yer alan şikayet/başvuru formunu doldurabilirsiniz.
Başvurunuzda uçuş bilgileriniz, rötar saati ve varsa gecikme nedeniyle yaşadığınız mağduriyetleri detaylı bir şekilde açıklayın.
2. Tüketici Hakem Heyeti’ne Başvuru
Havayolu şirketi talebinizi reddederse veya size dönüş yapmazsa, hakkınızı Tüketici Hakem Heyeti üzerinden arayabilirsiniz.
- Başvurular artık e-Devlet üzerinden yapılabiliyor.
- e-Devlet’te Ticaret Bakanlığı – Tüketici Hakem Heyeti Başvuru Sistemi bölümüne girerek gerekli bilgileri doldurun.
- Dilekçenize uçuş bilgilerinizi ve havayolu şirketi ile yaptığınız yazışmaların kopyalarını eklemeyi unutmayın.
Tüketici Hakem Heyeti Başvurusu İçin Gerekli Belgeler
- Rötar yapan uçuşa ait bilet veya rezervasyon bilgisi,
- Havayolu şirketi ile yaptığınız yazışmaların kopyaları (e-posta, form vb.),
- Gecikme süresi ile ilgili uçuş bilgi ekranı fotoğrafı veya belge.
Başvuru sonrasında heyet, sizin adınıza havayolu şirketine tazminat ödemesi yapması için karar verebilir.
Tazminat Nasıl Hesaplanır? Rötar Süresi ve Tazminat
Uçuş gecikmelerinde yolcuların planlanan varış noktasına ulaşma süreleri esas alınır. Rötarın minimum 3 saat olması gereklidir.
| Uçuş Tipi | Mesafe | Rötar Süresi | Tazminat Tutarı (Avro) |
|---|
| İç Hat | – | 3 saat ve üzeri | 100 Avro |
| Dış Hat | 1500 kilometre veya daha kısa | 3 saat ve üzeri | 250 Avro |
| Dış Hat | 1500-3500 kilometre | 3 saat ve üzeri | 400 Avro |
| Dış Hat | 3500 kilometreden daha uzun | 3 saat ve üzeri | 600 Avro |
Tazminat Hesabı Örnekleri
Örnek 1: Yurtiçi Uçuş Gecikmesi (İç Hatlar)
- Mesafe: 1200 kilometre (ör. İstanbul-Ankara).
- Gecikme Süresi: 2 saat 30 dakika.
- Tazminat: 100 Avro.
Örnek 2: Yurtdışı Uçuş İptali (Dış Hatlar)
- Mesafe: 2000 kilometre (ör. İstanbul-Londra).
- Alternatif Uçuş ile Varış: 2 saat 50 dakika içinde sağlandı.
- Tazminat: 400 Avro × %50 = 200 Avro.
Örnek 3: Uzun Mesafe Uçuş Rötarı (Dış Hatlar)
- Mesafe: 5000 kilometre (ör. İstanbul-New York).
- Rötar Süresi: 5 saat.
- Tazminat: 600 Avro.
Tazminat İndirimi Durumları (Alternatif Uçuş Sağlanırsa)
Yönetmelik, alternatif uçuş sağlanarak yolcunun planlanan varış noktasına gecikme sürelerine uygun olarak ulaştırılması durumunda tazminatın %50 oranında azaltılabileceğini belirtmektedir. Bu indirimler aşağıdaki tablodaki gibi uygulanır:
| Uçuş Mesafesi | Tam Tazminat (Avro) | Alternatif Uçuşla Varış Süresi | İndirimli Tazminat (Avro) |
|---|---|---|---|
| 1500 kilometre veya daha kısa | 250 Avro | 2 saat içinde | 125 Avro |
| 1500 ile 3500 kilometre arası | 400 Avro | 3 saat içinde | 200 Avro |
| 3500 kilometreden daha uzun | 600 Avro | 4 saat içinde | 300 Avro |
İç Hat Uçuşları
- Rötar veya iptal durumunda tazminat tutarı: 100 Avro.
- Mesafeye veya gecikme süresine bakılmaksızın, tüm iç hat uçuşlarında sabit bir tazminat uygulanır.
Yönetmelik, tazminatın aşağıdaki yöntemlerden biriyle ödenmesini zorunlu kılar:
- Nakit ödeme
- Elektronik banka havalesi
- Banka ödeme emirleri veya banka çekleri
- Seyahat fişleri veya diğer hizmetler (yolcunun imzalı mutabakatı ile)
Tazminatın Türk Lirası cinsinden karşılığı, ödemenin yapıldığı gün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru esas alınarak hesaplanır.
Gecikmenin İspatını Kim Yapmak Zorundadır?
Yönetmeliğin 5. maddesi uyarınca, uçuş gecikmelerinde tazminat hakkı için, gecikmenin süresi ve nedenleri konusunda ispat yükümlülüğü hava taşıma işletmesine aittir. Yolcu iletişim bilgisi yanlış verilmişse veya verilmemişse, hava taşıma işletmesi sorumluluktan kurtulabilir.
Olağanüstü Haller
Yönetmeliğin 6. maddesi gereği, uçuş gecikmesi olağanüstü hallerden kaynaklanıyorsa (örneğin; kötü hava koşulları, grevler, güvenlik riskleri), hava taşıma işletmesi tazminat ödeme yükümlülüğünden muaf tutulur. Ancak, bu durumun kanıtlanması gerekir.
Yönetmelik madde 6
“(4) Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, tüm tedbirleri almasına rağmen olağanüstü ha lerin iptale neden olduğunu kanıtlayabildiği takdirde 8
inci madde hükümlerine göre tazminat ödemekle yükümlü olmaz.”
Yönetmelik 4/1
ğ) Olağanüstü ha ler: Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesinin çalışmasını etkileyen öze likle siyasi istikrarsızlık, ilgili uçuşun gerçekleştirilmesine
uygun olmayan meteorolojik şartlar, doğal afetler, güvenlik riskleri, beklenmedik uçuş emniyeti noksanlıkları ve grev gibi durumları,
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Uçuşum rötar yaptı, tazminat alabilir miyim?
Eğer uçuşunuz 3 saat veya daha fazla gecikmişse, tazminat alma hakkınız vardır. İç hat uçuşlarında 100 Euro, dış hat uçuşlarında en az 250 Euro ödenir.
2. Hangi durumlarda tazminat alamam?
Tazminat hakkınız, olağanüstü durumlar (kötü hava koşulları, doğal afetler, güvenlik sorunları) nedeniyle yaşanan gecikmelerde geçerli değildir.
3. Tazminat başvurusu nasıl yapılır?
İlk olarak havayolu şirketine yazılı başvuru yapmanız gerekir. Eğer yanıt alamazsanız, e-Devlet üzerinden Tüketici Hakem Heyeti Başvurusu yapabilirsiniz.
4. Tüketici Hakem Heyeti başvurusu nasıl yapılır?
e-Devlet’te Ticaret Bakanlığı – Tüketici Hakem Heyeti Başvuru Sistemi bölümüne girin. Gerekli belgeleri sisteme yükleyerek başvurunuzu tamamlayabilirsiniz.
5. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru için hangi belgeler gerekli?
Başvuru için şu belgeleri hazırlayın:
- Uçuş biletiniz veya rezervasyon kaydınız,
- Havayolu şirketi ile yaptığınız yazışmalar,
- Uçuş ekranı fotoğrafları veya rötar bilgilerini içeren belgeler.
6. Tazminat başvurum ne kadar sürede sonuçlanır?
Tüketici Hakem Heyeti başvuruları genellikle 4-7 ay içinde sonuçlanır. Karar yasal olarak bağlayıcıdır.
7. Havayolu şirketi tazminatımı ödemezse ne yapmalıyım?
Havayolu şirketi ödemeyi reddederse, Tüketici Hakem Heyeti’nin kararı ile yasal işlem başlatabilirsiniz. Bu karar bağlayıcıdır ve ödemeyi zorunlu kılar.
8. Tazminat hangi para biriminde ödenir?
Tazminat genellikle Euro olarak belirlenir, ancak ödeme TL’ye çevrilerek hesabınıza yatırılabilir.
9. Uçak rötar tazminatı hangi mevzuata dayanıyor?
Tazminat hakkı, 4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 441/(c)-7 maddesine dayanır. Bu düzenleme, uluslararası yolcu hakları standartlarına uygundur.
10. Uçuşum iptal oldu, tazminat alabilir miyim?
Uçuşunuz iptal olmuşsa ve alternatif uçuş sağlanmamışsa, tazminat ve masraflarınızı talep etme hakkınız vardır.
