Haksız Yere İşten Atıldım Haklarım Nedir? Özet Rehber 2025

Haksız Fesih ve İşçinin Hakları

Günümüzde birçok çalışan, işten çıkarılırken haksız feshe maruz kalabiliyor. Peki, işverenin işçiyi işten çıkarması her zaman hukuka uygun mudur? İşçinin haksız feshe karşı hakları nelerdir? Bu yazıda, işçinin korunma yollarını adım adım açıklayacağız.

Haksız Fesih Nedir?

Haksız fesih, işverenin işçiyi geçerli ve haklı bir sebep olmaksızın işten çıkarmasıdır. 4857 sayılı İş Kanunu, işçilerin keyfi şekilde işten çıkarılmasını engellemek için çeşitli hükümler içermektedir. İşverenin işçiyi işten çıkarması için haklı nedeninin olması gerekir. Eğer bu neden yoksa, işçi hukuki yollara başvurabilir.

İşveren İşçiyi Hangi Durumlarda İşten Çıkarabilir?

İş Kanunu’na göre işverenin işçiyi işten çıkarabilmesi için aşağıdaki şartlardan birine dayanması gerekir:

1. Haklı Fesih Sebepleri (İş Kanunu 25. madde)
   • İşçinin işyerinde hırsızlık yapması
   • İşveren veya diğer çalışanlara hakaret, saldırı veya cinsel taciz
   • İşe sarhoş veya uyuşturucu etkisi altında gelmek
   • İşin güvenliğini tehlikeye atacak ciddi bir ihlal yapmak
2. Geçerli Fesih Sebepleri
   • İşyerinde performans düşüklüğü
   • Şirketin ekonomik durumu nedeniyle küçülme veya yeniden yapılandırma
   • İşçinin sık sık devamsızlık yapması

Eğer işveren, işçiyi bu sebeplerden birine dayanmadan işten çıkardıysa, haksız fesih söz konusu olur.

İşverenin İşten Çıkarma Sürecinde Uyması Gereken Kurallar

1. İşveren, fesih bildirimini yazılı olarak yapmak zorundadır.
2. İşçinin savunması alınmadan işten çıkarılması geçersizdir (haklı fesih halleri hariç).
3. İşyerinde 30’dan fazla çalışan varsa ve işçi en az 6 aydır çalışıyorsa, işveren fesih için geçerli bir neden sunmak zorundadır.
4. İşveren ihbar süresine uymak zorundadır (örneğin, 1 yıldan fazla çalışmış bir işçiye 4 hafta önceden haber vermelidir).

Haksız Feshe Uğrayan İşçinin Hakları Nelerdir?

Eğer işçi haksız yere işten çıkarıldıysa, şu haklarını talep edebilir:

1. İşe İade Davası Açma
   • İşyerinde 30’dan fazla çalışan varsa ve işçi 6 aydan fazla çalışmışsa, işçi 1 ay içinde İş Mahkemesi’ne başvurarak işe iadesini talep edebilir.
   • Mahkeme, feshi haksız bulursa, işveren işçiyi tekrar işe almak zorundadır. İşçi dönmek istemezse en az 4 ay, en fazla 8 aylık maaş tazminat olarak ödenir.
2. Kıdem Tazminatı
   • İşçi en az 1 yıl çalışmışsa, haksız fesih durumunda her çalıştığı yıl için 30 günlük brüt ücret kadar kıdem tazminatı alır.
3. İhbar Tazminatı
   • İşveren, işçiyi ihbar süresine uymadan işten çıkarmışsa, işçiye ihbar süresine denk gelen maaşını ödemek zorundadır.
4. Boşta Geçen Süre Ücreti
   • İşe iade davası kazanan işçi, karar kesinleşene kadar geçen sürede en fazla 4 aylık maaşını işverenden alabilir.

İşçi Ne Yapmalı? (Adım Adım Rehber)

1. İşten çıkarılma belgesini yazılı olarak isteyin. İşverenin size sunduğu gerekçeyi kontrol edin.
2. İşsizlik maaşı için İŞKUR’a başvurun. İşsizlik maaşı almak için işten çıkarıldığınız tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmalısınız.
3. Haksız fesih olduğunu düşünüyorsanız, arabulucuya başvurun. Dava açmadan önce 1 ay içinde zorunlu arabuluculuk başvurusu yapmalısınız.
4. Eğer uzlaşma sağlanmazsa İş Mahkemesi’ne gidin. Haksız fesih davalarında zaman aşımı süresi 5 yıldır.

​İşçilik alacaklarında zamanaşımı süreleri, alacağın türüne göre farklılık göstermektedir. 25 Ekim 2017 tarihinde yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile birlikte, bazı alacak türlerinin zamanaşımı sürelerinde değişiklikler yapılmıştır.​

Kıdem ve İhbar Tazminatı:

25 Ekim 2017 tarihinden önce sona eren iş sözleşmeleri için kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi 10 yıl olarak uygulanmaktaydı. Ancak, bu tarihten sonra sona eren iş sözleşmeleri için zamanaşımı süresi 5 yıla indirilmiştir.

Ücret Alacakları:

Ücret, fazla mesai ücreti, prim, ikramiye, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti ve ulusal bayram ile genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre, alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren işlemeye başlar. ​

Örnek:

Bir işçi, 1 Ocak 2018 tarihinde sona eren iş sözleşmesi kapsamında kıdem tazminatı alacağına sahipse, bu alacak için zamanaşımı süresi 1 Ocak 2023 tarihinde dolacaktır.​

İşçilik alacaklarında zamanaşımı süreleri, alacağın türüne ve iş sözleşmesinin sona erdiği tarihe göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle, hak kaybına uğramamak için alacakların zamanaşımı süreleri içinde talep edilmesi önemlidir.

İşten Atıldın Diye Susup Oturma Hakkını Ara

Haksız fesih, işçilerin haklarını doğrudan etkileyen ciddi bir hukuki meseledir. İşverenin geçerli bir sebep olmaksızın işçiyi işten çıkarması, işçiye kıdem ve ihbar tazminatı alma hakkı kazandırabilir. İşten çıkarılan işçiler, haklarını bilerek doğru adımları atmalı ve gerektiğinde hukuki yollarla kendilerini savunmalıdır.

Mutlakak iş hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmanızda fayda vardır.