İkinci El Araba Aldım Motor Arıza Verdi Motor Yapılıyor Tazminat Alabilir Miyim?
Aracı galeriden aldıysanız tüketici hukuku devreye girecektir. Ancak satıcı normal şahıs ise iki kişi arasında olan ticaret Türk Borçlar Kanunu kapsamına girer. Kanun ise bu konuyu açıkça düzenlemiştir.
a. Genel olarak
MADDE 219- Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda
bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı
olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan
kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından
da sorumlu olur.
Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur.
Kanun satıcının ayıptan sorumlu olduğunu açıkça düzenlemiştir. Bir arabanın motoru satıştan hemen sonra kilitlenip ağır bir arıza yapıyorsa, satılan malın ayıplı olduğu anlamına gelme ihtimali yüksektir. Böyle bir arızanın kullanımdan kaynaklı olması için uzun süre yağsız çalışması ve bakımının yapılmadan kullanılması gerekir.
Ancak aracın 2 hafta 1 ay gibi kısa bir süre içinde motorunun kilitlenmesi veya aracı alıp alıcının evine giderken yolda arızalanması durumunda satıcının ayıbı gizlediği aşikar görünmektedir. Satıcı kuvvetle muhtemel, bir ustaya arabayı 2 bin KM gidecek kadar yaptırmış tam anlamıyla onarım yapmadan ayıplı malı satmıştır.
Böyle bir hile durumunda ise alıcının seçimlik hakları yine kanunda düzenlenmiştir.
Alıcının seçimlik hakları
a. Genel olarak
MADDE 227- Satıcının satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcı, aşağıdaki
seçimlik haklardan birini kullanabilir:Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.
Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme.
Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere
satılanın ücretsiz onarılmasını isteme.İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme.
Alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.
Satıcı, alıcıya aynı malın ayıpsız bir benzerini hemen vererek ve uğradığı zararın
tamamını gidererek seçimlik haklarını kullanmasını önleyebilir.
Alıcının, sözleşmeden dönme hakkını kullanması hâlinde, durum bunu haklı
göstermiyorsa hâkim, satılanın onarılmasına veya satış bedelinin indirilmesine karar verebilir.
Satılanın değerindeki eksiklik satış bedeline çok yakın ise alıcı, ancak sözleşmeden dönme
veya satılanın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme haklarından birini kullanabilir.
Alıcının Seçimlik Hakkı | Ne Anlama Geliyor? |
---|
1. Sözleşmeden dönme | Satın aldığın malı geri vererek ödediğin parayı geri almak. |
2. Satış bedelinde indirim isteme | Malı iade etmeden, ayıp oranında fiyat düşürülmesini talep etme. |
3. Ücretsiz onarım isteme | Satıcıdan, malı ücretsiz tamir ettirmesini isteme. (Fazla masraf gerektirmediği sürece) |
4. Ayıpsız bir benzeriyle değiştirme | Bozuk olan ürünün yerine, hatasız bir yenisini isteme. |
5. Tazminat talep etme | Uğradığın zararın karşılanmasını isteme. (Genel hukuk kurallarına göre) |
Ekstra Bilgiler:
- Satıcı, malın aynısını hemen verip zararı giderirse alıcı seçimlik haklarını kullanamaz.
- Hakim, sözleşmeden dönme hakkını uygun görmezse sadece onarım veya indirim yapılmasına karar verebilir.
- Eğer malın değeri çok düşmüşse, alıcı sadece “sözleşmeden dönme” veya “ayıpsız benzeriyle değiştirme” haklarını kullanabilir.
Aracın Onarım Masrafları İstenebilir
Motor ve şanzuman ayıplı ise bu gizli ayıp kabul edilir. Tespit yaptırıldıktan sonra tazminat davası ile ayıp hükümlerince tazminat istenebilir.
Arabanın tamirde kaldığı süre boyunca araç mahrumiyet tazminatı da istenmesinde bir engel yoktur.
Satıcı Aracı Ayıpsız Sattığını İspat İle Mükelleftir
Davacı, satın aldığı aracın ayıplı olduğunu ve bu ayıbın kendisinden gizlendiğini iddia ederek satıcıdan değer kaybı talep etmiştir. Mahkeme, davacının aracı satın aldıktan 3 ay sonra ekspertiz yaptırdığını ve gerekli özeni göstermediğini belirterek davayı reddetmiştir. Ancak Yargıtay, ayıbın gizlenmediğini ispat yükünün satıcıda olduğunu ve satıcının, ayıbı bilmese bile sorumlu tutulacağını vurgulamıştır. Bu nedenle, mahkemenin davacı lehine bedel indirimi talebini değerlendirerek karar vermesi gerektiği belirtilmiş ve karar bozulmuştur.
“Mahkemece”… davacının alıcı olarak üzerine düşen gerekli özeni göstermeyerek aracın durumunu parasını ödemeden önce tespit ettirmemesinin nedeninin anlaşılamadığı, üstelik dosyaya sunulan ekspertiz raporunun tarihinin 05.05.2015 olduğu, davacının aracı aldığı tarihten ancak 3 ay sonra kontrolünü yaptırdığı, bu durumda davalıdan değer kaybı talep edemeyeceği, aracın davalıdan satın alındığı tarihte hasarlı olduğu ya da davalının hasarlı olduğunu bilerek, davacıya bunu anlatmadan satmış olduğuna ilişkin somut bir delil bulunmadığı, eksper raporu aldırmadan 28.000,00 TL ödeyerek dava konusu aracı satın alan davacının kendi zararından kendisinin sorumlu olduğu, davalıya izafe edilebilecek bir kusur bulunmadığı ….” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davalı savunmasında, kendisinin de önceki hasar durumunu bilmediğini belirtmiştir. Satışa konu araç ayıplıdır. Ayıp davacıdan gizlenmiştir. Ayıbın gizlenmediğinin ispat yükü davalıda olup, davalı üzerine düşen ispat yükünü yerine getirememiştir. Satıcı ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur. Davalı satıcının ayıptan sorumluluk borcu bulunmaktadır. Davacının olayda kusurundan söz edilemez. Yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda ayıptan sorumluluk hükümleri gereğince davacı uğradığı zararları akidi olan davalıdan isteyebilir. Davacı BK 219 ve sonraki ayıptan sorumluluk hükümlerine göre davalıdan ayıp oranında bedel indirimi istemekte haklıdır. Mahkemece, açıklanan hususlar göz önünde tutularak davacının ayıp oranında bedel indirimi talebinin değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, aksi düşüncelerle yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle temyiz talebinin reddine ilişkin ek kararın kaldırılmasına, ikinci bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davacı yararına BOZULMASINA, karar verilmiştir.” T.C. Yargıtay 13.HUKUK DAİRESİ Esas:2016-13103 Karar:2019-4508 Karar Tarihi:03.04.2019

Arızalı Satılan Araç Nedeniyle Açılacak Para Alacağına İlişkin Davada Alacaklının Yerleşim Yerinde Dava Açılabilir
“Dava, ayıplı araç satışı nedeniyle bedel iadesi istemine ilişkindir. Somut olayda, davanın, M… 4. Asliye Hukuk Mahkemesinde açıldığı, davacının MERNİS yerleşim adres bilgisinin; “Yakınca Mah. …/M…” olduğu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 89. maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olup davacı tercih hakkını bu yönde kullandığından, uyuşmazlığın M… 4. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerekir.” T.C. Yargıtay 5.HUKUK DAİRESİ Esas:2021-9229 Karar:2021-11935 Karar Tarihi:25.10.2021
Ayıplı Servis ve Fabrika Hatası Tespit Edildi: Araç Sahibi Haklı Bulundu – Yolda Yanan Araba Sebebiyle İade Değişim Hakkı
Davacı, davalıdan 2015 yılında sıfır kilometre olarak satın aldığı aracın imalattan kaynaklanan gizli ayıplı olduğunu iddia etmiştir. Araçta CAN-Bus veri iletişim hataları bulunmuş ve 2016 yılında kullanım sırasında yangın çıkmıştır. Yangının, gizli ayıplardan ve hatalı servis hizmetinden (PCV hortumunun kırılması) kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Mahkeme, aracın pert-total olduğunu ve tamirinin faydasız olduğunu belirterek, davacının ayıpsız misliyle değişim hakkının bulunduğuna karar vermiştir. Davacının aracı iade etmesi karşılığında, davalı firmanın aynı model ve ayıpsız bir aracı vermesi yönünde hüküm kurulmuştur.
“İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile toplanan deliller ve aldırılan bilirkişi raporuna göre davacının, davalıdan dava konusu aracı 22.04.2015 tarihinde sıfır km olarak satın aldığı, aracın teşhis protokollerinde gizli ayıp niteliğinde olduğu değerlendirilen CAN-Bus veri iletişim hatalarının imalattan kaynaklı gizli ayıp niteliğinde olduğu ve bu hataların oluşmasında kullanıcı hatasının bulunmadığı, aracın 26.10.2016 tarihinde kullanım esnasında oluşan yangın sonrası zarar gördüğü, bu yangının gerçekleşme sebebinin araçta bulunan gizli ayıp ve davalının ayıplı servis hizmeti vermesinden (PCV çıkış hortumunun iki yerde kırılmasının) kaynaklandığı, hortumun kırılmasında kullanıcı hatası olmadığı, ayrıca aracın geçmiş teşhis protokollerinde gizli ayıp niteliğinde olduğu değerlendirilen CAN-Bus iletişim arızaları detaylıca görüldüğü gibi dava konusu yangın hasarı akabinde yeniden tamir edilerek kullanılması sürecinde, mevcut hasar geçmişi servis kayıtlarında aleni olduğundan, araç ikinci el satışa konu olduğunda emsal tespiti ve satış sürecinde oluşacak zorluklar ile satış bedelinde meydana gelecek değer kaybının öngörülemeyeceği nazara alındığında, aracın mevcut hali ile pert-total olduğu, tamirinde fayda bulunmadığı, alıcının seçimlik hakkını ayıpsız misliyle değiştirilmesi yönünde kullanmasında haklı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, … marka 2014 model … 2.0 Turbo … Quattro 230 hp S tronic model …. plakalı ayıplı aracın davalıya iadesi şartıyla …. marka 2014 model … 2.0 Turbo … Quattro 230 hp S tronic model ayıpsız aracın davalı tarafından davacıya aynen teslimine karar verilmiştir.” T.C. Yargıtay 11.HUKUK DAİRESİ Esas:2023-5566 Karar:2024-4934 Karar Tarihi:11.06.2024