Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 22.04.2024 T. 2024/1747 E. 2024/2866 K.
YARGITAY KARARI
Bazı tapu davaları, zamanında harekete geçmenin ne kadar hayati olduğunu dramatik bir şekilde gösterir. Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde açılan bu tapu iptal davasında da benzer bir tablo ortaya çıktı: 1997’de Hazine adına tescil edilen bir taşınmaz için, 23 yıl sonra tapu iptali ve tescil davası açıldı. Ancak Yargıtay bu tür davalarda “süreyi” affetmedi.
Peki, kadastrodan sonra ne kadar süre içinde dava açmak gerekir? Hazine adına tescil edilen bir taşınmaz için dava açma süresi geçerse ne olur? Ayvacık’ta zeytinlik, dam, bahçe gibi taşınmazları olanlar bu karardan ne öğrenmeli? Gelin birlikte inceleyelim.
Dava Ne Üzerineydi?
Davacı, Ayvacık’ta annesi ve anneannesinden miras kalan 114 ada 39 parseldeki taşınmazın bir bölümünün, sınır kayması sonucu 114 ada 40 parselde kalmış olduğunu fark etti. Ölçüm yaptırdığında, yaklaşık 100 m²’lik kısmın Hazine adına tescilli 40 parselin içine girdiğini ileri sürdü. Bahsi geçen yerin üzerinde eski bir “dam” olduğunu, bölgenin zeytinlik olarak kullanıldığını belirtti ve bu kısmın tapusunun kendi adına tescil edilmesini talep etti.
Hazine Ne Dedi?
Hazine, söz konusu taşınmazın 1997 yılında kesinleşen bir mahkeme kararıyla kendisi adına tescil edildiğini, 20 yıldan fazla zaman geçtiğini, bu nedenle artık zilyetlikle kazanımın mümkün olmadığını savundu. Ayrıca davacının daha önce bu yeri Hazine’nin olduğunu kabul ettiğini ve geçit hakkı davası açarak bunu ikrar ettiğini hatırlattı.
Mahkemeler Ne Karar Verdi?
Ayvacık Asliye Hukuk Mahkemesi ve Bursa Bölge Adliye Mahkemesi, davacının iddialarını reddetti. Gerekçeleri ise şöyleydi:
- Taşınmaz, 07.10.1997 tarihinde Hazine adına kadastro mahkemesi kararıyla tescil edilmiş ve bu karar kesinleşmişti.
- 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 12. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, hükmen tescil kararlarına karşı açılacak davalar için 10 yıllık hak düşürücü süre öngörülmektedir.
- Dava ise 21.12.2020 tarihinde açılmıştı. Yani kararın kesinleşmesinden 23 yıl sonra. Bu durumda dava süresi çoktan geçmişti.
- Zilyetlikle kazanım da mümkün değildi çünkü Hazine adına tapulu bir taşınmaz zilyetlikle iktisap edilemez.
Yargıtay Ne Dedi?
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi de bu görüşe katıldı. Dava şartı olan hak düşürücü sürenin geçtiğini ve mahkemelerin ret kararının usul ve kanuna uygun olduğunu belirtti. Dolayısıyla karar oy birliğiyle onandı.
Bu Karar Ne Anlama Geliyor?
Hazine arazisine zilyetlikle sahip olunabilir mi?
Hayır. Eğer taşınmaz kadastro mahkemesi kararıyla Hazine adına tescil edilmişse, bu tapu geçerlidir. Üzerine kaç yıl boyunca zilyet olunursa olunsun, Hazine’ye karşı zilyetlikle iktisap iddiası ileri sürülemez.
Kadastro tespiti sonrasında dava açmak için süre var mı?
Evet. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’na göre, kadastro tespiti kesinleştikten sonra 10 yıl içinde dava açılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü süredir ve re’sen dikkate alınır.
Dam yapısı, bahçe kullanımı, zeytinlik varlığı önemli mi?
Bu unsurlar, zilyetliği destekleyen deliller olabilir. Ancak taşınmaz tapulu ve kamuya aitse, bu kullanım ne kadar uzun sürerse sürsün zilyetliğe dayanarak mülkiyet kazanılamaz.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Hazine arazisi üzerindeki yapılar bana aitse ne yapabilirim?
Taşınmaz tapuluysa ve Hazine adına tescilli ise, sadece yapının maliki olmanız o yeri sizin yapmaz. Ancak bazı durumlarda, ecrimisil ödemesi ya da tahliye gibi uygulamalarla karşılaşabilirsiniz.
Kadastro tespitine karşı 10 yıllık süre ne zaman başlar?
Kadastro tespiti sonucunda verilen mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Bu karar genellikle tapuya da işlenmiştir.
Ayvacık’ta eski köy arazileri için hak iddia edebilir miyim?
Eğer taşınmaz tapusuzsa ve zilyetlikle edinim şartlarını sağlıyorsanız evet. Ancak Hazine adına tapuluysa ve tespit tarihi üzerinden 10 yıl geçtiyse, artık dava açamazsınız.
