Çanakkale Miras Davaları Hakkında
Mirasın reddi davası nerede açılır, hangi mahkeme yetkilidir? Vatandaşların en çok kafasını karıştıran sorulardan biri budur. Çoğu kişi, ölümün gerçekleştiği hastane veya şehrin davada belirleyici olduğunu sanır. Oysa Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatları bu konuda çok nettir: Mirasın reddi istemi, murisin son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi’nde yapılır ve bu yetki kesin yetki niteliğindedir. Yargıtay 5. Hukuk Dairesi’nin 20.03.2023 tarihli, 2022/15439 E. – 2023/2704 K. sayılı kararı da bu kuralı açıkça teyit etmiştir. Yani bir kişi farklı bir şehirde vefat etmiş olsa bile, esas alınacak olan MERNİS kayıtlarındaki son ikametgâh adresidir. Örneğin muris İstanbul’da hastanede hayatını kaybetmiş olsa da, son yerleşim yeri Ezine ise, mirasın reddi beyanı mutlaka Ezine Sulh Hukuk Mahkemesi’nde yapılmalıdır.
Mirasın reddi yapıldığında, murisin sahip olduğu hisseli tapu, tarla veya arsa üzerindeki miras payı da reddedilmiş sayılır. Yani mirasçı, yalnızca borçları değil, aynı zamanda murise ait taşınmazlardaki hakkını da kaybeder. Bu durumda reddedilen pay, sanki o kişi hiç mirasçı olmamış gibi, doğrudan diğer mirasçılara geçer. Örneğin Çanakkale’de muristen kalan bir köy tarlası varsa ve çocuklardan biri mirası reddederse, o çocuğun payı diğer mirasçılar arasında paylaştırılır. Eğer tüm mirasçılar mirası reddederse, bu kez tereke doğrudan devlet hazinesine geçer. Dolayısıyla hisseli tarla, tapu veya arsa söz konusu olduğunda, mirasın reddi kararının sonuçları taşınmazların intikali açısından doğrudan belirleyici olur.
Çanakkale’de ortaklığın giderilmesi davası nedir, nasıl açılır?
Çanakkale’de en çok karşılaşılan sorunlardan biri, miras kalan tarlaların, arsaların veya evlerin kardeşler arasında hisseli kalmasıdır. Yani tapuda herkesin adı yazılıdır ama kimse kendi payını net şekilde kullanamaz. İşte bu durumda devreye ortaklığın giderilmesi davası girer.
Ortaklığın giderilmesi davası ne demek?
En basit anlatımla: Bir taşınmaz birden fazla kişinin üzerine kayıtlıysa ve mirasçılar ya da paydaşlar anlaşamıyorsa, mahkemeden bu ortaklığın bitirilmesi istenir. Yani “tapuda herkesin adı yazmasın, kimin ne alacağı belli olsun” denir.
Çanakkale’de hangi mahkeme bakar?
Bu dava için görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Yetkili olan yer ise taşınmazın bulunduğu ilçedir. Örneğin arsa Lapseki’deyse dava Lapseki Sulh Hukuk Mahkemesi’nde, tarla Ezine’deyse Ezine Sulh Hukuk Mahkemesi’nde açılır.
Sonuçta ne olur?
Mahkeme önce taşınmazın teknik olarak bölünüp bölünemeyeceğine bakar. Bölünebiliyorsa paydaşlara ayrı ayrı parsel verilir. Bölünemiyorsa taşınmaz satılır ve bedeli mirasçılar arasında paylaştırılır. Böylece yıllarca süren ortaklık sona erer.
Eğer Çanakkale’de miras avukatınız varsa, zaten bu ayrımı sizin adınıza yapacak ve dilekçeyi yanlış yerde açarak hak kaybına yol açmanızı engelleyecektir.
İlçelere Göre Detaylı Açıklamalar:
- Çanakkale Merkez: Eğer murisin son ikametgahı merkezdeyse, miras davaları Çanakkale Adliyesi’nde görülür. Sulh Hukuk Mahkemesi veraset ilamı, izale-i şüyu gibi işlere bakarken; Asliye Hukuk Mahkemesi tenkis, muris muvazaası, mirasta denkleştirme gibi çekişmeli davaları görür.
- Ezine: Muris İstanbul’da vefat etmiş olsa bile son ikametgah Ezine’deyse, yetkili mahkeme Ezine Adliyesi’dir. Özellikle tarım arazileri ve köy taşınmazları nedeniyle Ezine’de çok sayıda izale-i şüyu davası açılmaktadır.
- Ayvacık: Yazlık evler, yazlık arsalar ve kıyı taşınmazları nedeniyle Ayvacık’ta miras davaları yoğun görülür. Murisin ikamet adresi Ayvacık ise, Ayvacık Sulh veya Asliye Hukuk Mahkemesi yetkilidir. Özellikle muris öldükten sonra geriye kalan yazlıkların ikiye bölünmesi mümkün olmadığı ve hissedarlar arasında paylaşım sorunları sıklıkla gündeme gelir. Husumet büyüdükçe yazlık bölgeyi işgal eden hissedara karşı ecrimisil davası açıldığı da sıklıkla görülmektedir.
- Bayramiç: Murisin son yerleşim adresi Bayramiç’teyse, davalar Bayramiç Adliyesi’nde açılır. Özellikle bağ-bahçe ve tarım arazileri nedeniyle “ortaklığın giderilmesi” (izale-i şüyu) davaları burada sıkça karşımıza çıkar.
Bayramiç bölgesi eskiden pek bilinmezken Kazdağları coğrafyasının popüler olması nedeniyle arazi fiyatları oldukça yükselmiştir. Fiyatlar arttıkça mirasçıların anlaşması da zorlaşmaktadır. - Biga: Çanakkale’nin en yoğun adliyelerinden biridir. Biga’da son ikametgahı olan murisler için tüm miras davaları Biga Adliyesi’nde görülür. Biga, sanayi ve ticaret hacmi nedeniyle yalnızca tarımsal taşınmazlarda değil, aynı zamanda şirket hisseleriyle ilgili miras davalarında da öne çıkar.
Murisin vefatı sonrası geriye kalan fabrika, fabrika arazisi, işleme tesisleri sorunun çözümü mümkün olmayan bir düğüme yol açabilir. İşler vaziyette tesisler, petrol ofisleri ve zincir yatırımlar varsa bu kez tereye kayyum atanması gerekebilir. - Bozcaada: Murisin son yerleşim yeri Bozcaada ise, çekişmesiz işler için Sulh Hukuk Mahkemesi işlem yapar. Ancak çoğu çekişmeli dava (örneğin muris muvazaası veya tapu iptali) genellikle Çanakkale Merkez Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderilir.
- Gökçeada: Gökçeada, Türkiye’nin en büyük adasıdır ve adada bağımsız bir adliye bulunur. Gökçeada Adliyesi’nde Sulh Hukuk Mahkemesi veraset ilamı (mirasçılık belgesi), mirasın reddi, kiracı–ev sahibi uyuşmazlıkları ve ortaklığın giderilmesi davalarına bakar. Asliye Hukuk Mahkemesi ise tapu iptal ve tescil, ecrimisil ve diğer mülkiyet ihtilaflarını çözer. Ceza davaları için Asliye Ceza Mahkemesi yetkilidir. Bu nedenle, miras ve taşınmaz davaları da dahil olmak üzere Gökçeada’da ilgili mahkeme mevcutsa dava doğrudan burada açılır; vatandaşların Çanakkale merkeze gitmesine gerek kalmaz.
- Lapseki’de Miras Davaları Son yerleşim yeri Lapseki olan murislerin miras davaları Lapseki Adliyesi’nde açılır. Özellikle 1915 Çanakkale Köprüsü’nün açılması ile birlikte bölgede arsa ve arazilerin değeri ciddi şekilde artmıştır. Bu durum, Lapseki’de miras davalarının sayısını da gözle görülür biçimde artırmıştır.
- Yenice’de Miras Davaları Murisin son ikametgahı Yenice’de ise, davalara Yenice Adliyesi bakar. Yenice ilçesi, özellikle orman köylerinde miras kalan tarım ve orman arazileri ile dikkat çeker. Bu nedenle, Yenice’de miras davalarının önemli bir kısmı tarım arazilerinin paylaşımı ve ormanlık alanların miras yoluyla intikali üzerine yoğunlaşır.
- Çan’da Miras Davaları Son yerleşim yeri Çan olan murislerin davaları Çan Adliyesi’nde görülür. Çan ilçesi, termik santral ve sanayi yatırımları çevresinde bulunan arsalar sebebiyle miras davalarının yoğun yaşandığı bölgelerden biridir. Özellikle sanayi yatırımları nedeniyle değer kazanan taşınmazlar, miras paylaşımı davalarında sıkça gündeme gelir.
- Eceabat’ta Miras Davaları Eğer murisin son yerleşim yeri Eceabat ise, çekişmesiz işler için Eceabat Sulh Hukuk Mahkemesi yetkilidir. Ancak çekişmeli davalar, çoğu zaman Çanakkale Merkez Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderilir. Özellikle Gelibolu Yarımadası’ndaki tarihi taşınmazlar ve sit alanları nedeniyle Eceabat’ta miras davaları özel önem taşır.
- Gelibolu’da Miras Davaları Murisin son ikametgahı Gelibolu olan kişilerin miras davaları Gelibolu Adliyesi’nde açılır. Gelibolu, özellikle kıyı taşınmazları, turistik tesisler ve otel arsaları sebebiyle miras davalarının yoğunlaştığı bir bölgedir. Yazlık turizmi ve kıyı şeridinde bulunan taşınmazların değeri, miras davalarının Gelibolu’da daha sık görülmesine yol açmaktadır.
